Helfert, Vladimír

Helfert Vladimír, *24 III 1886 Plánice, †18 V 1945 Praga, czeski muzykolog. Początkowo studiował historię i geografię na uniwersytecie w Pradze, później tamże muzykologię u O. Hostinskiego. Gry na fortepianie uczył się u B. Vendlera. W latach 1906–07 kontynuował studia muzykologiczne u J. Wolfa, H. Kretzschmara i K. Stumpfa na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie; doktoryzował się w 1908 u O. Hostinskiego w Pradze. W latach 1910–19 uczył historii i geografii w szkole handlowej w Pradze. W 1919 był nauczycielem w gimnazjum w Brnie. W 1921 habilitował się na nowo powstałym uniwersytecie, gdzie następnie podjął wykłady. W 1926 mianowany profesorem nadzwyczajnym, w 1931 profesorem zwyczajnym. Od 1924 redagował czasopismo „Hudební Rozhledy”, a od 1938 także „Musikologie”. W 1934 zainicjował seryjne wydawnictwo «Musica Antiqua Bohemica», którego był pierwszym redaktorem. Za swe liberalne i patriotyczne przekonania więziony podczas II wojny światowej, m.in. w 1944 w obozie koncentracyjnym w Terezínie. Tam nabawił się tyfusu, w następstwie czego zmarł.

Helfert był twórcą muzykologii na uniwersytecie w Brnie. Jego prace o muzykach czeskich XVIII w. (F. Miča, J. Benda) i życiu muzycznym na czeskich dworach poruszały ważny problem genezy klasycznej formy sonatowej oraz udziału tychże muzyków w przemianach stylistycznych, jakie dokonywały się w muzyce 1. połowy XVIII stulecia. Znaczące są również prace Helferta o współczesnych mu kompozytorach czeskich, zwłaszcza B. Smetanie i L. Janáčku. Drugiemu z wymienionych kompozytorów Helfert okazał szczególne zainteresowanie, organizując w Brnie archiwum L. Janáčka. W 1919 zorganizował również archiwum muzyczne przy muzeum morawskim w Brnie.

Literatura: B. Štědroň Dr. V. Helfert, Praga 1940; G. Černušák V. Helfert, „Tempo” XVIII, 1946; T. Straková V. Helfert a jeho tvùrči odkaz, Brno 1956; I. Poledňák Soupis prací V. Helferta, „Musikologie” V, 1958; M.K. Černy Hudebně historické dílo V. Helfert, „ Hudebni Věda” III, 1966; J. Burjanek Poznámky k estetice V. Helferta, „Hudební Rozhledy” XXIX, 1976; J. Hanzal Z. Nejedly a V. Helfert ve světle vzajemné korespondence, „Hudební Věda” XV, 1978.