Hamerik, Ebbe

Hamerik Ebbe, *5 IX 1898 Kopenhaga, †11 VIII 1951 Kattegat, duński kompozytor i dyrygent, syn Asgera. Teorii muzyki i instrumentacji uczył się u swego ojca, a następnie studiował dyrygenturę u F. van den Stuckena oraz grę na wiolonczeli u S. Salomona. Od 1919 był przez 3 lata drugim dyrygentem teatru królewskiego w Kopenhadze; następnie kontynuował studia muzyczne za granicą. Po powrocie do Kopenhagi 1927 pełnił kolejno funkcje dyrygenta Musikforeningen (do jego rozwiązania 1931) oraz orkiestry radiowej Unge Tonekunstneres Orkester (1931–39). Od 1940 skoncentrował się na pracy kompozytorskiej, dyrygując jedynie gościnnie. Ebbe Hamerik występował również w Niemczech i w Austrii. Zapalony żeglarz, zatonął podczas samotnego rejsu w cieśninie Kattegat.

Ebbe Hamerik trudno zaliczyć do określonego kierunku muzyki XX w. Jego utwory są w znacznej części politonalne i polifoniczne. Kompozytor stosował szeroko technikę wariacyjną od form ostinatowych do wariacji o charakterze improwizacyjnym, zbliżonym do jazzu (Quasi passacaglia e fuga, Wariacje orkiestrowe). Ebbe Hamerik był najwybitniejszym duńskim kompozytorem operowym swojej generacji, aczkolwiek nie wszystkie jego opery były od razu w Danii docenione. Dwie pierwsze miały swe premiery w Niemczech i Holandii, w Danii bowiem uznano je za zbyt trudne. Dopiero trzecia opera, Marie Grubbe, pełna liryzmu, o charakterze narodowym, odniosła w Kopenhadze ogromny sukces, ostatnia natomiast została wykonana dopiero w 23 lata po śmierci kompozytora. Opery Ebbe Hamerika wykazują rozwój od utworów o wyraźnych znamionach tonalności do politonalnych dramatów, w których orkiestra stanowi rytmiczny akompaniament dla głosów mówionych i pełni rolę ilustracyjną w preludiach i interludiach (Drømmerne). Ważne miejsce w twórczości Ebbe Hamerika zajmują symfonie, złożone z szeregu krótkich części, monotematyczne, oparte o cantus firmus.

Literatura: E. Abrahamsen Asger Hamerik, w: Dansk biografisk leksikon, Kopenhaga 1933; F. Nygaard Den virkelige Marie Grubbe, Kopenhaga 1940; J. Hye-Knudsen Ebbe Hamerik, „Dansk Musiktidskrift” 1951; K.A. Brunn Dansk musik historie, t. 2, Kopenhaga 1969.