Grenon, Nicolas

Grenon [gr^en'ą] Nicolas, Nicholaus, *ok. 1380, †1456 Cambrai, franko-flamandzki kompozytor. Wykształcenie muzyczne uzyskał prawdopodobnie w Paryżu. Tu w 1399 był klerkiem przy katedrze Notre-Dame, pełniąc jednocześnie funkcję kanonika przy kościele St-Sépulcre, gdzie był już wcześniej zatrudniony jako pisarz; w 1401 został subdiakonem, a następnie diakonem. W ciągu swego życia pełnił liczne funkcje w różnych ośrodkach muzycznych: w latach 1403–08 magister puerorum przy katedrze w Laon, w latach 1408–09 maître de grammaire przy katedrze w Cambrai, od 1 VIII 1412 na dworze księcia Jana Nieustraszonego jako kierownik chóru chłopięcego w kapeli burgundzkiej. Po śmierci księcia (10 IX 1419) powrócił do Cambrai, gdzie w 1421 otrzymał stanowisko maître de musique przy tamtejszej katedrze. W latach 1425–27 prowadził chór chłopięcy w kapeli papieskiej Marcina V w Rzymie. W 1437 był w Brugii, a od 1440 aż do śmierci znów w Cambrai. W 1449 przyjmował księcia Filipa Dobrego w tamtejszej katedrze.

Pieśni świeckie Grenona reprezentują typ polifonicznej chanson francuskiej; są to 3 rondeaux, 1 ballade i 1 virelai. W utworach tych element brzmieniowy pełni rolę dominującą. Superius i tenor wyznaczają strukturę tonalnobrzmieniową utworów, kontratenor natomiast pełni rolę głosu uzupełniającego. Virelai La plus belle et doulce figure utrzymana jest w stylu balladowym, w którym głosowi wokalnemu (najwyższemu) towarzyszą 2 głosy instrumentalne. Motety Grenona pod względem stylistycznym łączą elementy francuskiej ars nova (konsekwentnie stosowana technika izorytmiczna we wszystkich głosach, hoket w wokalnych głosach górnych) z wpływami włoskimi (kanon i imitacja w głosach wokalnych). Widoczne jest tu przenikanie elementów charakterystycznych dla form świeckich: ballady (długofrazowa melodyka jednego głosu i zwroty instrumentalne w pozostałych głosach, Plasmatoris humani – Verbigine mater ecclesia), ronda (krótkie frazy melodyczne często przerywane klauzulami, Prophetarum fulti suffragio – Ave virtus virtutum – Infelix) i chanson (zdecydowany rytm podkreślony harmonicznymi współbrzmieniami o charakterze akordowym).

Literatura: E. Dannemann Die spätgotische Musiktradition in Frankreich und Burgund vor dem Auftreten Dufays, Strasburg 1936; J. Marix Histoire de la musique et des musiciens de la cour de Bourgogne sous le règne de Philippe le Bon, Strasburg 1939; A. Pirro Histoire de la musique de la fin du XIV^e siècle à la fin du XVI^e siècle, Paryż 1940; J. Chomiński Historia harmonii i kontrapunktu, t. 1, Kraków 1958; C. Wright Music at the Court of Burgundy, 1364–1419, Harvard 1972 (dysertacja).