Frieman, Gustaw

Frieman Gustaw, *29 X 1842 Lublin, †26 (nie 28 lub 30) IX 1902 Odessa, spokrewniony z Witoldem Friemanem, polski skrzypek, kompozytor, pedagog. Pochodził z rodu szwedzkiego osiadłego w Polsce na początku XIX w. Był uczniem S. Serwaczyńskiego w Lublinie, w latach 1862 (lub 64)–65 L. J. Massarta (skrzypce) w konserwatorium w Paryżu oraz Ph. Rüfera (kompozycja) w Berlinie. Karierę wirtuozowską rozpoczął w 1866 koncertami w Dreźnie, Brukseli, Wiedniu. Dużo koncertował, wielokrotnie w Warszawie (po raz pierwszy 1867, po raz ostatni 1899), Krakowie, Lwowie, Berlinie, Kijowie, Petersburgu. W 1888 odbył wielomiesięczne tournée po południowej Rosji. Najchętniej grywał miniatury o charakterze salonowym. Nie odnosił dużych sukcesów wykonawczych, miał bowiem skrzypce o bardzo miękkim brzmieniu i niewiele wirtuozowskiego zapału. Wyjątek stanowił tzw. Koncert „Wojskowy” K. Lipińskiego wykonany z Wł. Żeleńskim, lecz w transkrypcji fortepianowej. Frieman grywał też chętnie utwory Wieniawskiego, zwłaszcza Legendę, i co najmniej jeden nokturn Chopina. Dwukrotnie wystąpił w Zakopanem, a także w Wilnie, gdzie miała okazję go posłuchać Irena Karłowiczowa, przebywająca w obu tych miejscowościach z dziećmi w 1889. Opisywała te koncerty w listach do znajdującego się w Warszawie męża; o koncercie zakopiańskim donosiła, że Frieman „grał z werwą i artyzmem”.

W 1887 Frieman prowadził klasę skrzypiec w Instytucie Muzycznym w Warszawie, od 1889 do śmierci w konserwatorium w Odessie, gdzie pełnił również obowiązki dyrektora; działał także jako kameralista, solista, dyrygent.

Komponował miniatury skrzypcowe o charakterze salonowym, wydawane w Warszawie („Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”, Gebethner i Wolff, Sennewald), Paryżu (Enoch), Berlinie (Rüfer), Odessie, Moskwie.

Literatura: W. Wiślicki Przegląd muzyczny, „Kłosy” 1874 nr 483; J.W. v. Wasielewski Die Violine und ihre Meister, Lipsk 1910; A. Moser Geschichte des Violinspiels, t. 2, Monachium 1967; I. i A. Spóz Korespondencja rodziny Karłowiczów w zbiorach Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Biblioteka, Muzeum i Archiwum, „Muzyka” 2010 nr 2.