Costa [k’o~] Sir Michael Andrew Agnus, właśc. Michele Andrea Agniello Costa, *4 II 1808 Neapol, †29 IV 1884 Hove (Sussex), angielski dyrygent i kompozytor pochodzenia włoskiego. Uczył się zrazu u swego ojca, Pasquale Costy, kompozytora, następnie w konserwatorium w Neapolu u swego dziadka, G. Tritta i pod kierunkiem G. Furna, G. Crescentiniego i N. Zingarellego. Już w latach 1823–29 wykonano w Neapolu jego kantatę L’immagine i 4 opery. W 1829 Costa osiadł w Anglii; od 1830 do 1846 działał w Kings Theatre (później Her Majestys Theatre), wpierw jako „maestro al piano”, od 1832 jako dyrygent i dyrektor muzyczny. W latach 1846–54 był dyrygentem Philharmonic Society, w 1847 założył Royal Italian Opera z siedzibą w Covent Garden, którą prowadził do 1868. Od 1871 do 1881 był ponownie dyrektorem muzycznym i dyrygentem Her Majestys Theatre, współpracując z H. Maplesonem. Zarazem w latach 1848–82 był dyrygentem Sacred Harmonie Society; z orkiestrą tą brał udział w festiwalach Händlowskich w latach 1847–1880. Dyrygował też na festiwalach w Bradford (1853), Leeds (1874) i Birmingham (1849–82). W 1869 został nobilitowany.
Costa był jednym z pierwszych dyrygentów-profesjonalistów działających w Anglii; dziś uchodzi za jednego z twórców wysokiego poziomu angielskich orkiestr. Wprowadził niezwykle surową dyscyplinę pracy, słynął z wyrazistej techniki dyrygenckiej. Jego przemyślane kreacje przez długi czas stanowiły wzorzec interpretacyjny. Kompozycje Costy nie odnosiły sukcesów, jedynie oratoria Eli i Naaman bywały częściej wykonywane na angielskich festiwalach.
Literatura: N.T. Portacci Michael Costa, Taranto 1934; Correspondence with Costa, w: Rossiniana in the Piancastelli Collection II, wyd. F. Walker, „The Monthly Musical Record” XC, 1960.
Instrumentalne:
orkiestrowe:
3 symfonie
marsze
Wokalno-instrumentalne:
oratoria:
Eli 1855
Naaman 1864
La Passione
***
L’immagine, kantata 1823
utwory religijne
Sceniczne:
opery:
Il delitto punito, wyst. Neapol 1826
Il sospetto funesto, wyst. Neapol 1827
Il carcere d’Ildegonda, wyst. Neapol 1828
Malvina, wyst. Neapol 1829
Malek Adel, libretto C. Pepoli, wyst. Paryż 1838
Don Carlos, libretto L. Tarantini, wyst. Londyn 1844
balety:
The Kenilworth, wyst. Londyn 1831
Une heure à Naples, wyst. Londyn 1832
Sir Huon, wyst. Londyn 1833
Alma, wyst. Londyn 1842
Faust, wyst. Mediolan 1848.