Chowning, John

Chowning [cz΄a^unyη] John MacLeod, *22 VIII 1934 Salem (New Jersey), amerykański kompozytor i teoretyk, pionier muzyki komputerowej. Studia muzyczne odbył w Wittenberg University w Springfield (Ohio, bakalaureat 1959), a następnie w latach 1959–62 u N. Boulanger w Paryżu oraz w Stanford University w Kalifornii (1962–64, doktorat 1966). W latach 1966–74 prowadził na tymże uniwersytecie Computer Music and Acoustic Group, a od 1975 wykładał kompozycję oraz prowadził badania nad komputerową syntezą dźwięku. W 1975 założył Center for Computer Research in Music and Acoustics (CCRMA), którym kierował do 1996. Współpracował z innymi instytucjami zajmującymi się programowaniem i muzyką komputerową w Stanach Zjednoczonych i w Europie, m.in. Bell Laboratories w New Jersey i Institut de Recherche et de CoordinationAcoustique/Musique (IRCAM) w Paryżu. Chowning był stypendystą Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) w Berlinie Zachodnim (1974) oraz trzykrotnie IRCAM (1977–79, 1981 i 1985). W 1988 został członkiem American Academy of Arts and Science, w 1995 otrzymał w Paryżu krzyż oficerski l’Ordre des Arts et des Lettres, a w 1994 Order Narodowy Legii Honorowej. Wyróżniony tytułem doktora honoris causa Wittenberg University (1990), Université de la Méditerranée w Marsylii (2002), Queen’s University w Belfaście (2010) oraz honorowym doktoratem w dziedzinie muzykologii The Hamburg University of Music and Theatre (2016). Jest zapraszany na wykłady i konferencje naukowe w wielu krajach, był m.in. w 1986 w Warszawie.

W 1967 Chowning odkrył algorytm modulacji częstotliwości (FM), w której sygnały – zarówno nośny, jak i modulujący – znajdują się w zakresie częstotliwości akustycznych. Stało się to przełomem w komputerowej syntezie dźwięków, umożliwiając tworzenie w sposób prosty i efektywny dźwięków o złożonych widmach, których przebieg mógł być kontrolowany w czasie. Kolejne 6 lat pracował nad wykorzystaniem tego odkrycia dla stworzenia systemu o praktycznym znaczeniu dla muzyki. W 1973 Stanford University nawiązał współpracę z japońską firmą Yamaha, co doprowadziło do stworzenia opartych o syntezę FM Chowninga syntezatorów serii DX i SY, które z kolei spowodowały przełom w dziedzinie syntezatorów cyfrowych. Drugim ważnym osiągnięciem Chowninga było wynalezienie sposobu na symulację ruchomych źródeł dźwięku w przestrzeni dwuwymiarowej, co znalazło zastosowanie w jego utworach oraz zainspirowało wielu kompozytorów muzyki elektroakustycznej.

Literatura: J. Aiken, John Chowning: Computer Synthesis Expert at Stanford, „Contemporary Keyboard” 1978 nr 4 (9); D. Mercier Interview with John Chowning, „Les cahiersde l’ACME”, listopad 1985; C. Roads, John Chowning on Composition, w: Composers and the Computer, Los Altos (Kalifornia) 1985; Tech Talk – John Chowning on Technology and Music, „Electronics & Music Maker” V, Cambridge 1989; O. Mattis, Chowning, John M(acLeod), w: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, red. S. Sadie,  J. Tyrrell. Londyn 2001; V. Tiffon, L’ambivalence de l’harmonie et du timbre chez Jean-Claude Risset et John Chowning, „Analyse musicale” 2003 nr 47; P. Lehrman, A Talk with John Chowning. Extreme Vibrato and other Accidental Flashes of Genius. „Mix Magazine” luty 2005; P. Lehrman, A Talk with John Chowning. Making Electronics Sing, „Mix Magazine” marzec 2005; P.A. Castanet, É. Gayou, J.C. Risset et al. (red.), John Chowning. Portraits polychromes. Paryż 2009; A. Nelson, The Sound of Innovation: Stanford and the Computer Music Revolution, Cambridge 2015.