Chodakowski Dołęga Józef, *10 III 1850 Rawa Mazowiecka, †30 IV 1914 Warszawa, polski śpiewak (baryton) i reżyser operowy. Śpiewu uczył się początkowo u Bałdowskiego, a potem u J. Quattriniego. W 1876 zadebiutował na scenie Opery Warszawskiej partią Miecznika w Strasznym dworze Moniuszki, a następnie wystąpił w roli Janusza w 200. przedstawieniu Halki Moniuszki i odtąd związał się z tą sceną na stałe. W latach 1880–81 oraz 1890–92 występował we Lwowie, m.in. w Proroku G. Meyerbeera i Mindowe H. Jareckiego. Od 1892 ponownie śpiewał w Warszawie, objął też stanowisko reżysera Opery Warszawskiej, którą gruntownie zreformował. Przesycone patriotycznym klimatem jego inscenizacje Fra Diavola (Auber), Verbum nobile oraz Hrabiny (Moniuszko) ściągnęły nań zarzuty władz zaborczych i zmusiły do opuszczenia stanowiska oraz ponownego wyjazdu do Lwowa, gdzie w latach 1903–04 był kierownikiem muzycznym teatru. W 1906 powrócił Chodakowski do Warszawy i objął klasę śpiewu w konserwatorium, a w latach 1909–13 prowadził stworzoną przez siebie w tej uczelni klasę operową. Na scenie działał przez przeszło 30 lat i był jednym z najbardziej zasłużonych artystów Opery Warszawskiej. Doskonały aktor (niezrównany zwłaszcza w rolach kontuszowych), miał w repertuarze ponad 40 partii. Był m.in. pierwszym polskim odtwórcą roli Jagona w Otellu Verdiego, śpiewał też niektóre partie basowe (Stolnik w Halce, Chorąży w Hrabinie Moniuszki).
