Cavazzoni, Marco Antonio

Cavazzoni [kawacc'oni], Marco Antonio, Marcantonio da Bologna zw. też d’Urbino, *1490 Bolonia, †ok. 1570 Wenecja, włoski kompozytor i organista. Przebywał kolejno w Bolonii, na dworze kardynała Pietro Bemba w Urbino, w latach 1511–17 i 1522–24 na dworze patrycjusza Francesca Cornara w Wenecji, w latach 1520–21 w służbie papieża Leona X w Rzymie. Ok. 1523 lub 1525 pracował jako organista na dworze kardynała Pietro Bemba w Padwie. Prawdopodobnie od 1528 przebywał stale w Wenecji; w latach 1545, 1558 i 1559 spotyka się jego nazwisko wśród śpiewaków katedry św. Marka. Niektóre źródła podają, że w latach 1536–37 Cavazzoni pełnił także obowiązki organisty w Chioggi.

Cavazzoni jest jednym z prekursorów samodzielnej muzyki organowej. Największe znaczenie mają jego ricercary należące do gatunku utworów nieimitacyjnych, w których zastosowana została technika ewolucyjnego rozbudowywania fraz akordowo-figuracyjnych. Do tego wzoru nawiązali kompozytorzy toccat organowych w 2. połowie XVI w. W opracowaniach organowych Cavazzoni wykorzystuje również, mimo ograniczeń spowodowanych charakterystyczną budową włoskich instrumentów (1 manuał i niewielka rozpiętość barw brzmieniowych) możliwości polifonicznej gry na organach, technikę dialogowania, kładąc nacisk raczej na brzmienie i urozmaicenie faktury utworu niż na ścisłe przestrzeganie obowiązujących reguł kontrapunktycznych.

Literatura: M. Picker A Josquin Parody by M.A. Cavazzoni, „Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muzieksechiedenis” XXII, 1972 nr 3; P.E. Carapezza La musica per strumenti da tasto nell’ambiente di Giorgione. A. Antico e Marcantonio di Bologna, w: Giorgione e la cultura veneta tra ’400 e 500. Mito, allegoria, analisi iconologica, red. M. Calvesi, Rzym 1981.