Cash [kæsz] Johnny, właściwie John R. Cash, *26 II 1932 Kingsland (Arkansas), †12 IX 2003 Nashville (Tennessee), amerykański wokalista, gitarzysta, kompozytor, autor tekstów, producent i aktor. Nie ma formalnego wykształcenia muzycznego. Wcześnie brał udział w konkursach dla piosenkarzy amatorów; komponować zaczął w latach 50. podczas służby wojskowej. W 1955 podpisał kontrakt z wytwórnią płytową Sun, w wyniku czego w 1957 powstał album Johnny Cash. With His Hot & Blue Guitar. Piosenkarz, obdarzony ciepłym barytonem, śpiewał utwory utrzymane w tradycji country, rockabilly i bluesa (Cry Cry Cry, There You Go, Folsom Prison Blues, Come in Stranger, The Ways of a Woman in Love). Z czasem rozszerzył repertuar o przejmujące protest songi, muzykę folk (The Ballads of the True West), piosenki ludowe innych narodów i pieśni religijne (The Holy Land). Wykonywał także kompozycje M. Travisa (Nine Pound Hammer), B. Dylana (Don’t Think Twice), B. Springsteena (Johnny 99) i bardów indiańskich (Bitter Tears). W tekstach poruszał problemy najuboższych, pokrzywdzonych i doświadczonych przez los. Płyty At Folsom Prison (1968) i At San Quentin (1969) powstały podczas występów Casha w amerykańskich więzieniach. Od początku lat 60. koncertował z June Carter, która w 1968 została jego żoną. W poł. lat 60. wykonawca uważany był za symbol muzyki country, miał duży wpływ na wielu przedstawicieli muzyki rozrywkowej. Nagrywał płyty m.in. z W. Jenningsem, H. Williamsem juniorem, B. Dylanem, P. McCartneyem i zespołem U2. Największe przeboje Casha: I Walk the Line (1956), Ballad of a Teenage Queen (1958), Ring of Fire (1963), A Boy Named Sue (1969), If I Were a Carpenter (1970), What Is Truth (1970), A Thing Called Love (1972) i One Piece at a Time (1976). Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień; otrzymał m.in. nagrodę Grammy za piosenki: Jackson (1968), Folsom Prison Blues (1969), A Boy Named Sue (1970), If I Were a Carpenter (1971) i The Highwayman (1986). Cash nagrywał dla wytwórni Columbia, Mercury, Def American; nagrał m.in. płyty: The Fabulous Johny Cash (1958), Hello I’m Johnny Cash (1970), Man in Black (1971), A Thing Called Love (1972), One Piece at a Time (1976), Gone Girl (1978), The Survivors (1982), Water From the Wells of Home (1988), The Mystery of Life (1991). W 1987 koncertował w Polsce.
Cash był bohaterem filmu The Man, His World, His Music (reż. R. Elfstrom, 1969); wyprodukował film religijny In the Footsteps of Jesus w 1971; prowadził program telewizyjny Johnny Cash Show (1969–1971, 1976). Jako aktor wystąpił w filmach: Five Minutes to Live (reż. B. Karn, 1958), A Gunfight (Pojedynek rewolwerowców, reż. L. Johnson, 1970), The Pride of Jesse Hallam i Murder in Coweta County (reż. G. Nelson, 1980, 1982) oraz The Last Days of Frank and Jesse James (reż. W.A. Graham, 1986). W latach 80. karierę wokalną rozpoczęła córka Casha – Rosanne.
Literatura: Johnny Cash Man in Black, Grand Rapids (Michigan) 1975; J.L. Smith The Johnny Cash Discography 1954–1984, Westport (Connecticut) 1985; S. Dolan Johnny Cash. Pop Culture Legends, Nowy Jork 1994; Johnny Cash, P. Carr Cash. The Autobiography, San Francisco 1997; F. Moriarty Johnny Cash, Nowy Jork 1997.
