Buchner, Hans

Buchner, Puchner, Buschner, Hans, Hans von Constanz, *26 X 1483 Ravensburg (Wirtembergia), †1538 Zurych (?), Konstancja (?), niemiecki kompozytor, organista i teoretyk. Syn Johannesa Buchnera, organisty i organmistrza, był uczniem P. Hofhaimera; prawdopodobnie przebywał na dworze cesarza Maksymiliana w Wiedniu za czasów kapelmistrzostwa Isaaca i Senfla. W latach 1506–26 był najpierw organistą, a potem też członkiem kantoratu przy katedrze w Konstancji, gdzie zetknął się m.in. z S. Virdungiem, Heinrichem Finckiem i H. Kotterem. W 1526 opuścił Konstancję z powodu walk religijnych i z dworem biskupim udał się do Meersburga, później do Überlingen, gdzie działał jako organista przez następne lata.

Fundamentum jest najdawniejszym znanym podręcznikiem dla organistów. Zawiera wskazówki odnoszące się do kompozycji, improwizacji i samego wykonawstwa, a także wiadomości wstępne dotyczące notacji mensuralnej i tabulaturowej. Zasadniczy temat: opracowywanie organowe cantus firmus, pokrywa się z tematem nieco późniejszego traktatu z Tabulatury Jana z Lublina. Utwory z Fundamentum mają według Apla charakter wyraźnie dydaktyczny, wyżej są cenione pod względem muzycznym pozostałe jego kompozycje.

Literatura: C. Paesler Das Fundamentbuch von Hans von Constanz. Ein Beitrag zur Geschichte des Orgelspiels im 16. Jahrhundert, „Vierteljahrsschrift für Musikwissenschaft” V, 1889; J. Richter Johann Buchner und Hans von Constanz, „Monatshefte für Musik-Geschichte” XXI, 1889; W. Nagel Fundamentum Authore Johanne Buchnero, „Monatshefte für Musik-Geschichte” XXIII, 1891; G. Frotscher Geschichte des Orgelspiels und der Orgelkomposition, t. 1, Berlin 1935, 2. wyd. 1959, 3. wyd. 1966, 4. wyd. 1978; J. H. Schmidt Johannes Buchner. Leben und Werk. Ein Beitrag zur Geschichte der liturgischen Orgelmusik des späten Mittelalters, dysertacja, Universität Freiburg, 1957; P. Léonard Le Fundamentum de Hans Buchner, „Musica sacra” LXIV, 1963; W. Apel Geschichte der Orgel- und Klaviermusik bis 1700, Kassel 1967; M. Schuler Ein Beitrag zur Biographie Hans Kotters, „Die Musikforschung” XXII, 1969;  F. Brusniak Zum Doppelmeisterproblem Johann Bucherus/Buchner – Johann Buchmayer, „Neues Musiwissenschaftliches Jahrbuch” I, 1992; M. Schuler Zur Orgelkunst am Hof Kaiser Maximilians I., w: Musik und Tanz zur Zeit Maximilians I., red. W. Salmen, Innsbruck 1992; J. Butt Germany and the Netherlands, w: Keyboard Music before 1700, red. A. Silbiger, Nowy Jork 2004; E. Witkowska-Zaremba, wstęp do: Tabulatura Joannis de Lublin. Ad faciendum cantum choralem. Fundamentum. Ad faciendam correcturam, «Monumenta Musicae in Polonia» C, Warszawa 2015; A.V. Rabe Hans Buchners Fundamentum? Vorschläge für eine historiografische Neubewertung, „Acta Musicologica” XC, 2018.