Bajoras Feliksas, *7 X 1934 Olita, litewski kompozytor. Naukę muzyki rozpoczął w Kownie pod kierunkiem Vincasa Bacevičiusa (ojca G. Bacewicz). Ukończył konserwatorium litewskie w Wilnie, gdzie studiował grę na skrzypcach u A. Livontasa (dyplom 1957) i kompozycję u J. Juzeliūnasa (dyplom 1963). W latach 1957–58 pracował jako skrzypek w orkiestrze filharmonii, w latach 1958–63 w orkiestrze radia i telewizji w Wilnie.
W latach 1965–84 był kierownikiem muzycznym w Teatrze Młodzieży w Wilnie. W latach 1984–88 mieszkał w Stanach Zjednoczonych. W latach 1990–93 był kierownikiem muzycznym w Litewskim Teatrze Dramatycznym w Wilnie. Od 1992 wykłada kompozycję w Akademii Muzycznej w Wilnie. Laureat znaczących litewskich nagród muzycznych, m.in. nagrody państwowej (1981), nagrody im. B. Dvarionasa (1989) i nagrody im. J. Švedasa (1990). Utwory Bajorasa wykonywano na wielu festiwalach muzycznych, m.in. na Litwie, w Polsce, Finlandii, Niemczech, Stanach Zjednoczonych i Japonii.
Twórczość Bajorasa stanowi syntezę XX-wiecznego warsztatu kompozytorskiego z litewską pieśnią ludową; narodowość w muzyce Bajorasa nie oznacza jednak rekonstrukcji czy stylizacji. Pieśniowość o proweniencji ludowej stała się podstawą dla stylu indywidualnego Bajorasa. W jego utworach instrumentalnych nie ma dosłownych cytatów z muzyki ludowej, z której kompozytor przejął jej idiom: intonacje, skalowe uszeregowania, rodzaj ekspresji, a także idee „światoodczuwania”. Twórczość Bajorasa obejmuje różne gatunki muzyczne: od lapidarnych pieśni i miniatur instrumentalnych, poprzez utwory na różne zespoły instrumentalne i dzieła symfoniczne, po operę i oratorium. W latach 90. w centrum muzyki Bajorasa znalazła się – obok idei ludowości – również idea sacrum.
Literatura: M. Janicka-Słysz „Muzyka dla Sandomierza” Feliksasa Bajorasa…, w: W kręgu muzyki litewskiej, praca zbior., red. K. Droba, Kraków 1997.
Instrumentalne:
orkiestrowe:
I Symfonia 1964, 2. wersja 1970
II Symfonia „Stalaktitai” (‘stalaktyty’) na orkiestrę smyczkową, 1970
III Symfonia 1972, 2. wersja 1976, 3. wersja 1978
Legendy, poemat symfoniczny, 1962, 2. wersja 1965, 3. wersja 1969
Rondo 1976, 2. wersja 1977
Dyptyk 1984, 2. wersja 1993
Exodus I 1995
Exodus II 1996, wyk. Kraków 1996
na orkiestrę smyczkową:
Veiksmažodžių siuita (‘suita czasowników’) 1966
Intermezzo 1966
Preludium i toccata 1967
Ballada 1968
Postludium 1970
kameralne:
Muzyka dla siedmiu, suita na instrumenty klasyczne i ludowe, 1975
Wariacje na kontrabas i kwartet smyczkowy, 1968
Cztery szkice na kwartet smyczkowy, 1968
Kwartet wileński – dyptyk 1975
Trio na obój, skrzypce i organy, 1961
na skrzypce i fortepian:
Sonatina 1960
15 utworów 1973
Prabėgę metai (‘minione lata’), sonata, 1979
Laukimas (‘oczekiwanie’) – Muzyka dla Sandomierza 1989, wyk. Sandomierz 1989
Pulvis Fiat na kontrabas i perkusję, 1997
utwory na instrumenty solo, m.in.:
Wariacje nr 2 na fortepian, 1970, nr 3, 1975
14 utworów na fortepian, 1975
Elegia na obój, 1974
Alias na akordeon, 1980
Wokalne i wokalno-instrumentalne:
Paslaptis (‘tajemnica’), 2 pieśni religijne na chór mieszany a cappella, sł. J. Gutauskas, 1984
liczne pieśni na głos i fortepian, m.in.:
Dyptyk, sł. S. Geda, 1968
Sakmių siuita (‘suita opowieści’), sł. ludowe, 1969
Žvangučiai (‘dzwoneczki’), sł. R. Skučaite, 1977
Karnavalas (‘karnawał’), sł. M. Vainilaitis, 1977
Saulutė nusileido (‘słońce zaszło’), sł. ludowe, 1986
***
Amžinoji ugnis (‘ogień wieczny’), poemat na sopran i skrzypce, sł. R. Skučaite, 1977
Vestuvinės dainos (‘pieśni weselne’), 5 pieśni ludowych na głos i instrumenty ludowe, 1977
Tryptyk na głos, flet, skrzypce, wiolonczelę i fortepian, sł. M. Martinaitis, 1981, 2. wersja na głos i fortepian 1982, wyk. Lusławice 1983
Dzūkų dainos (‘pieśni dzukijskie’), cykl pieśni ludowych na głos, flet, obój, wiolonczelę i fortepian lub klawesyn: 1. Darbo dainos (‘pieśni pracy’) 1983, 2. Meilės dainos (‘pieśni miłosne’) 1984, 2. wersja 1996, 3. Kalendorinės dainos (‘pieśni kalendarzowe’), 1981
Missa in musica na głos, puzon, kontrabas i fortepian, 1993, 2. wersja 1996
Trzy sonety na głos i organy, sł. R. Dambrauskaitė, 1993, 2. wersja 1994, 3. wersja 1995
Žodžiai ir Magija (‘słowa i magia’) na głos i puzon, sł. Dainius, 1995, wyk. Wrocław 1995
Karo dainos (‘pieśni wojenne’) na głos i orkiestrę smyczkową, sł. ludowe, 1978
Ženklas (‘znak’) na sopran, perkusję i orkiestrę smyczkową, sł. M. Tomonis, 1996
liczne pieśni chóralne, m.in.: Rytas (‘poranek’) na chór mieszany i instrumenty ludowe, sł. ludowe, 1979
Pieśni mszalne na chór mieszany i organy, 1988
Varpo kėlimas (‘podnoszenie dzwonu’), oratorium na sopran, mezzosopran, tenor, bas, chór mieszany i orkiestrę, sł. J. Strielkūnas, 1980
Dievo avinėlis (‘Baranek Boży’), opera, libr. R. Šavelis z poezją M. Martinaitisa i S. Gedy, 1982
muzyka teatralna i filmowa
