Astriab, Jan

Astriab Jan, *14 IX 1937 Smerekowiec (k. Gorlic), †29 III 2005 Poznań, polski kompozytor i pedagog. W 1963 ukończył studia kompozycji pod kierunkiem S.B. Poradowskiego w PWSM w Poznaniu. W latach 1973–74 studiował kompozycję i instrumentację u W. Bensona oraz muzykę jazzową u R. Wrighta w Eastman School of Music w Rochester (Nowy Jork). Od 1963 wykładał w PWSM (obecnie Akademia Muzyczna) w Poznaniu, od 1989 jako profesor nadzwyczajny, od 1992 profesor zwyczajny. Trzykrotnie pełnił funkcję dziekana Wydziału Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki, w latach 1987–90 był prorektorem, od 1993 kieruje zespołem badań naukowych, a od 1996 Katedrą Kompozycji i Teorii Muzyki. Propagował polską muzykę współczesną, angażując się w prace organizacyjne i artystyczne festiwali Poznańska Wiosna Muzyczna i Warszawska Jesień oraz koncertów kompozytorskich. Laureat wielu nagród, m.in. na konkursach kompozytorskich ZKP i im. K. Szymanowskiego w Warszawie, nagrody Ministerstwa Kultury i Sztuki 1st. (1981), Nagrody Artystycznej miasta Poznania (1984). W 1995 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Styl muzyczny Astriaba kształtuje się pod wpływem jego szczególnych zainteresowań zjawiskami harmonicznymi oraz wartościami sonorystycznymi instrumentów. Są one nie tylko siłą inspirującą, lecz przede wszystkim kreatywną, zarówno w zakresie podstawowych, konstytutywnych elementów muzycznych, jak i struktury formalnej utworów. W tworzeniu jakości sonorystycznych istotną rolę odgrywa odpowiedni dobór materiału dźwiękowego, system harmoniczny związany z techniką centrów brzmieniowych oraz kategoria przestrzenności, będąca wynikiem poszukiwań nowych rozwiązań fakturalnych. W twórczości Astriaba ważną rolę odgrywają także inspiracje pozamuzyczne, związane z emocjonalnymi i duchowymi przeżyciami człowieka. Kompozytor tworzy specyficzny idiom dźwiękowy, charakteryzujący się głębokim emocjonalizmem, skondensowanym wyrazem, intensywnym napięciem narracji muzycznej. Utwory Astriaba odznaczają się wielką dbałością o szczegóły oraz precyzją formalną. Jego styl jest harmonijną syntezą tradycyjnych i współczesnych środków warsztatu kompozytorskiego.