Arnaut [arn’o] Daniel, *zamek Ribérac (prow. Dordogne), prowansalski trubadur pochodzenia szlacheckiego. Jego działalność przypada na okres pełnego rozkwitu sztuki trubadurów (1180–1200). Przez dłuższy czas jako żongler przebywał w Anglii na dworze Ryszarda Lwie Serce, podróżował też do Włoch i Hiszpanii. Arnaut był twórcą poezji trudnej i elitarnej; zapoczątkował hermetyczny sposób pisania, tzw. trobar ric e clus, polegający na zaciemnianiu sensu poematu i stosowaniu kunsztownej struktury formalnej. Wprowadził misterną formę sestyny, na której wzorował się m.in. Dante. Jedyna zachowana z melodią sestyna Arnauta, Lo ferm voler qu’el cor m’intra, składa się z 6 strof 6-wersowych, przy czym słowa rymowane powtarzają się we wszystkich strofach, zmieniając miejsce według skomplikowanego schematu. Melodia pierwszej strofy powtarza się w następnej i reprezentuje typ oda continua. Oprócz sestyny zachowała się jeszcze 1 pieśń z notacją muzyczną oraz 16 poematów bez melodii. Twórczość Arnauta zyskała mu sławę mistrza formy poetyckiej i metafory, była też źródłem podziwu w czasach późniejszych. Dante wprowadził go do Boskiej komedii (Czyściec, pieśń XXVI) wraz z cytatami w języku prowansalskim, imitującymi jego styl poetycki, natomiast Petrarka nazwał Arnauta „wielkim mistrzem miłości”, uważając go jednocześnie za najwybitniejszego z trubadurów.
Literatura: U.A. Canello La vita e le opere del trovatore Arnalde Daniello, Halle 1883; R. Lavaud Les poésies d’Arnaut Daniel, Tuluza 1910 (wyd. kryt. wg Canella z tłum. francuskim i transkrypcja notacji); F. Gennrich Der musikalische Nachlass der Troubadours, 3 t., Darmstadt 1958–65; J. Boutière, A.H. Schutz Biographies des troubadours, Paryż 1964; J. Maillard Anthologie de chants de troubadours, Nicea 1967.
