Apel Willi, *10 X 1893 Chojnice (Pomorze), †14 III 1988 Bloomington (stan Indiana), amerykański muzykolog. W latach 1912–14 studiował matematykę na uniwersytecie w Bonn i w Monachium, w 1918–21 w Berlinie. Jednocześnie odbywał studia pianistyczne u L. Kreutzera, E. Fischera i C.A. Martienssena. W zakresie muzykologii jest samoukiem. W latach 1922–28 był nauczycielem matematyki i muzyki w Wikkersdorf, 1928–36 w Berlinie. W 1936 otrzymał doktorat filozofii na podstawie pracy Accidentien und Tonalität in den Musikdenkmälern des 15. und 16. Jahrhunderts na uniwersytecie w Berlinie. W tym samym roku wyemigrował do USA, gdzie w latach 1936–43 wykładał w Longy School of Music w Cambridge (Massachusetts), jednocześnie w 1938–42 w Harvard University i w Radcliffe College. W latach 1937–50 wykładał również w Bostonie w Boston Center for Adult Education, a w 1950 został profesorem w Indiana University w Bloomington.
Zainteresowania muzykologiczne Apela dotyczą prawie wyłącznie muzyki dawnej. Obok wielu studiów szczegółowych napisał w tym zakresie szereg podstawowych monografii, które cechuje indywidualne ujęcie przedmiotu i niezwykła jasność wykładu, toteż książki te pełnią dziś również rolę podręczników uniwersyteckich. Jego Harvard Dictionary of Music, zawierający wyłącznie hasła rzeczowe, jest próbą połączenia założeń popularyzatorskich z definicjami ściśle naukowymi: większość haseł posiada najpierw ogólne, przystępne objaśnienie, a następnie dokładne, fachowe omówienie. Historical Anthology of Music zyskała olbrzymią ilość odbiorców, o czym świadczyło 8 nakładów do 1970. Zawdzięczała to głównie bardzo starannemu doborowi utworów, w przeważającej większości niepublikowanych, z których każdy ilustrował problem natury technicznej lub stylistycznej. Od wczesnych lat młodości Apel interesował się muzyką na instrumenty klawiszowe, co łączyło się z jego studiami pianistycznymi. Oprócz wielu mniejszych prac z tej dziedziny napisał dwie podstawowe książki: Masters of the Keyboard oraz Geschichte der Orgel- und Klavier-Musik bis 1700, opublikował szereg wydawnictw o charakterze źródłowym (por. poszczególne tomy «Corpus Mensurabilis Musicae») i praktycznym (por. antologia G. Tagliapietry).
Literatura: Essays in Musicology, ks. pamiątkowa Apela, red. H. Tischler, Bloomington 1968.
Die Fuge, wyd. Berlin 1932
Accidentien und Tonalität in den Musikdenkmälern des 15. und 16. Jahrhunderts, wyd. Berlin 1936
The Notation of Polyphonic Music 900–1600, wyd. Cambridge (Massachusetts) 1942, 5. wyd. 1961, tłum. niemieckie zrewid.: Die Notation der polyphonen Musik 900–1600, wyd. Lipsk 1962
Harward Dictionary of Music, wyd. Cambridge 1944, wyd. poszerz. i zrewid. 1969
Masters of the Keyboard, wyd. Cambridge 1947
Gregorian Chant, wyd. Bloomington 1958
Geschichte der Orgel und Klavier-Musik bis 1700, wyd. Kassel 1967
artykuły:
Bachs Kunst der Fuge, „Die Musik” XXII, 1930
Die Tabulatur des Adam Ileborgh, „Zeitschrift für Musikwissenschaft” XVI, 1934
Early Spanish Music for Lute and Keyboard Instruments, „The Musical Quarterly” XX, 1934
Du nouveau sur la musique française pour orgue au XVIe siècle, „La Revue Musicale” XVIII, 1937
Neapolitan Links between Cabezón and Frescobaldi, „The Musical Quarterly” XXIV, 1938
The Partial Signatures in the Sources up to 1450, „Acta Musicologica” X, 1938
A Remark about the Basse Danse, „Musica Disciplina” I, 1946
The French Secular Music of the Late Fourteenth Century, „Acta Musicologica” XVIII/XIX, 1946/47
Early History of the Organ, „Speculum” XXIII, 1948
From St. Martial to Notre-Dame, „Journal of the American Musicological Society” II, 1949
The Early Development of the Organ Ricercar, „Musica Disciplina” III, 1949
Imitation Canons on L’Homme armé, „Speculum” XXV, 1950
Anent a Ritornello in Monteverdi’s Orfeo, „Musica Disciplina” V, 1951
Rondeaux, Virelais and Ballades in French 13th-Century Song, „Journal of the American Musicological Society” VII, 1954
The Central Problem of Gregorian Chant, „Journal of the American Musicological Society” IX, 1956
The Earliest Polyphonic Composition and its Theoretical Background, „Revue Belge de Musicologie” X, 1956
Imitation in the 13th and 14th Centuries, w: Essays on Music in Honor of A.T. Davison, Cambridge 1957
Remarks about the Isorhythmic Motet, w: Les Colloques de Wégimont 1955, Paryż 1959
Drei plus Drei plus Zwei = Vier plus Vier, „Acta Musicologica” XXXII, 1960
Der Anfang des Präludiums in Deutschland und Polen, w: The Book of the First International Musicological Congress, devoted to the Works of F. Chopin 16th–22nd February 1960, red. Z. Lissa, Warszawa 1963
Attaingnant: Quatorze Gaillardes, „Die Musikforschung” XIV, 1961
Die süditalienische Clavierschule des 17. Jahrhunderts, „Acta Musicologica” XXXII, 1962
Spanish Organ Music of the Early 17th Century, „Journal of the American Musicological Society” XV, 1962
Die handschriftliche Überlieferung der Klavier-Werke Frescobaldis, w: ks. pamiątkowej K. Fellerera, wyd. H. Hüschen, Ratyzbona 1962
Die Celler Orgeltabulatur von 1601, „Die Musikforschung” XIX, 1966
Probleme der Alternierung in der liturgischen Orgelmusik bis 1600, w: C. Monteverdi e il suo tempo, ks. kongresowa Wenecja 1968
Bach erede della tradizione, „Nuova Rivista Musicale Italiana” III, 1969
Der deutsche Orgelchoral um 1600, w: Musa – Mens – Musici, ks. pamiątkowa W. Vettera, Lipsk 1970
Music and Mathematics in the Middle-ages, w: Musica e arte figurativa nei secoli X–XII, materiały XIII konwenium Centro di studi sulla spiritualità medievale w Todi 1972
Studien über die frühe Violinmusik, „Archiv für Musikwissenschaft” XXX–XXXV, 1973–78
Orgelmusik in Ost-Europa im 15. und 16. Jahrhundert, Musica Antiqua Europae Orientalis. Acta scientifica IV, Bydgoszcz 1975
French, Italian and Latin Poems in 14th Century Music, „Journal of the Plainsong and Medieval Music Society” I, 1978
Die italienische Violinmusik im 17. Jahrhundert, Wiesbaden 1983
The Notation... 1942, wyd. włoskie zrewid. La notazione della musica polifonica dal X al XVII secolo, Florencja 1984
Medieval Music, Wiesbaden 1986 (zbiór artykułów)
opracowanie edycji:
Musik aus früher Zeit, 2 z., Moguncja 1934
Concord Classics for the Piano, 2 z., Boston 1938
A Historical Anthology of Music, z A.T. Davisonem, 2 t., Cambridge 1946, 1950, wyd. zrewid. t. 1 Cambridge 1949
oprac. niemieckiej wersji Antologia di musica antica e moderna per pianoforte G. Tagliapietry: Anthologie alter und neuer Musik für Klavier, 18 t., Mediolan 1934
French Secular Music of the Late Fourteenth Century, Cambridge 1950
utwory: M. Facolego «Corpus of Early Keyboard Music» 2, C. Antegnatiego «Corpus of Early Keyboard Music» 9, J.U. Steigledera «Corpus of Early Keyboard Music» 13, A. Reinckena «Corpus of Early Keyboard Music» 16, D. Struncka i P. Mohrhardta «Corpus of Early Keyboard Music» 23, P. Corneta «Corpus of Early Keyboard Music» 26, J. Jiméneza (na organy) «Corpus of Early Keyboard Music» 31
muzyka klawiszowa XIV i XV w., hiszpańska muzyka organowa przed Cabezónem, organowe chorały niemieckie «Corpus of Early Keyboard Music» 1, 14, 17
francuska muzyka świecka XIV w. «Corpus Mensurabilis Musicae» 53
***
red. naczelny serii «Corpus of Early Keyboard Music», wydawanej przez American Institute of Musicology
