logotypes-ue_ENG

Aichinger, Gregor

Biogram i literatura

Aichinger [´ajśyƞer] Gregor, *1564 Ratyzbona, †21 I 1628 Augsburg, niemiecki organista i kompozytor.

W 1577 (?) przybył do Monachium, gdzie uczył się u O. di Lasso; Zaraz potem w 1578 studiował na uniwersytecie w Ingolstadt (studiosus artium). W tym czasie nawiązał ścisłe stosunki z domem Fuggerów w Augsburgu, a Jacob Fugger (1567–1626) był jego wieloletnim protektorem. Dzięki niemu otrzymał w 1584 stanowisko organisty w kościele St. Ulrich w Augsburgu, które zajmował aż do śmierci; ponadto organizował i prowadził koncerty kameralne w domu Fuggerów.

Następnie w latach 1585(?)–87 udał się do Wenecji, gdzie studiował u G. Gabrielego i pozostawał w bliskich kontaktach z B. Donatem. Przez pewien czas przebywał w Rzymie. Potem w latach 1588–93 podjął ponownie studia uniwersyteckie (filozofia i teologia) w Ingolstadt. Powrócił do Augsburga w 1593 tam nawiązał bliskie kontakty z kapitułą katedralną. W rezultacie w 1600 odbył pielgrzymkę do Rzymu i otrzymał tam święcenia kapłańskie. Po powrocie do Augsburga pełnił dodatkowo (1600–28) funkcję wikariusza chóru katedralnego, a potem od 1608 kanonika kolegiaty St. Gertraud; piastował także inne godności w hierarchii kościoła Augsburga.

Główną zasługą Aichingera jest wprowadzenie do muzyki niemieckiej koncertu religijnego, zarówno w postaci monumentalnych utworów wielochórowych, jak i monodii z towarzyszeniem basso continuo. Twórczość jego wykazuje wyraźne wpływy muzyki włoskiej: początkowo wielochórowego stylu szkoły weneckiej, rzymskich kompozycji oratoryjnych i canzonett, zwłaszcza w preferowanej przez Aichingera pieśniowej twórczości maryjnej, później – religijnego koncertu z basso continuo w stylu Viadany.

Literaura: Th. Kroyer Gregor Aichingers Leben und Werke, «Denkmäler der Tonkunst in Bayern» X, 1, 1909; Th. Kroyer Zu Aichingers Faktur-Kontrapunkten, „Caecilienvereinsorgan” XLVI, 1911; Th. Kroyer Gregor Aichinger als Politiker, w ks. pam. P. Wagnera, red. K. Weinmann, Lipsk 1926, przedr. Ridgewood (Nowy Jork) 1969; E.F. Schmid Gregor Aichinger, „Lebensbilder aus dem bayerischen Schwaben” I, 1952; A. Beer G. Aichinger und Ch. Erbach als Orgelgutachter in Ellwangen, „Musik in Bayern” nr 39, 1989.

Kompozycje i edycje

Kompozycje

25 zbiorów religijnych utworów wokalnych:

Sacrae cantiones na 4–6, 8, 10 głosów, 2 ks., wyd. Wenecja 1590, 1595

Liber sacrum cantionum na 5–8 głosów, wyd. Norymberga 1597

Tricinia Mariana na 3–4 głosy, wyd. Innsbruck 1598, 2. wyd. Dillingen 1609

Odaria lectissima... na 3–4 głosy, wyd. Augsburg 1600, 3. wyd. 1611

Divinae laudes… na 3 głosy, wyd. Augsburg 1602, 2. wyd. Dillingen 1609, cz. 2 Dillingen 1608

Liturgica sive sacra officia... na 4 głosy, wyd. Augsburg 1603

Vespertinum Virginis canticum… na 5 głosów, wyd. Augsburg 1603

Ghirlanda. Di canzonette spirituali... na 3 głosy, wyd. Augsburg 1603, 3. wyd. 1604

Lacrimae D. Virginis et Ioannis… na 5–6 głosy, wyd. Augsburg 1604, 3. wyd. Królewiec 1644

Psalmus L „Miserere mei Deus”... na 8–12 głosów, wyd. Monachium 1605

Solennia Augustissimi Corporis Christi... na 5 głosów, wyd. Augsburg 1606

Vulnera Christi... na 3–4 głosy, wyd. Dillingen 1606, 2. wyd. 1607

Fasciculus sacrarum harmoniarum... na 4 głosy, wyd. Dillingen 1606, 3. wyd. 1609

Cantiones ecclesiasticae... na 3–4 głosy, wyd. Dillingen 1607 (zawiera uwagi o b.c.)

Virginalia: laudes aetemae Yirginis Mariae… na 5 głosów, wyd. Dillingen 1607

Sacrae Dei laudes… na 2–8 głosów, wyd. Dillingen 1609

Teutsche Gesenglein... na 3 głosy, wyd. Dillingen 1609

Zwey Klaglieder... na 4 głosy, wyd. Dillingen 1613

Officium pro defunctis... na 4–5 głosów, wyd. Augsburg 1615 (zaginione?)

Triplex liturgiarum fasciculus... na 4–6 głosów, wyd. Augsburg 1616

Encomium verbo incamato... na 4 głosy z b.c., wyd. Ingolstadt 1617

Officium angeli custodis... na 4 głosy z b.c., wyd. Dillingen 1617

Quercus Dodonae… na 2–3 głosy z b.c., wyd. Augsburg 1619, 2. wyd. 1621

Carolla eucharistica... na 2–3 głosy z b.c., wyd. Augsburg 1621

Flores musici… na 5–6 głosów z b.c., wyd. Augsburg 1626

Utwory wokalne były również publikowane w ówczesnych antologiach i opracowywane na instrumenty, m.in. w Tabulaturze pelplińskiej

***

6 ricercarów

6 canzon na zespół instrumentalny

toccata na organy

 

Edycje:

Musica Divina, Annus I, Tomus II, III, IV, wyd. C. Proske, Ratyzbona 1854–63

Ausgewählte Werke von Gregor Aichinger, wyd. Th. Kroyer, «Denkmäler der Tonkunst in Bayern» X, 1, 1909