Colista, Lelio

Colista [ko~], Calista, Costa, Lelio, *13 I 1629 Rzym, †13 X 1680 Rzym, włoski lutnista, gitarzysta i kompozytor. Działał stale w Rzymie, gdzie od 1656 pozostawał w służbie papieskiej; ponadto działał jako lutnista w kościołach rzymskich – w latach 1658–59 i 1673–75 w S. Luigi dei Francesi, 1660–80 w oratorium S. Marcello, gdzie w 1661 i 1667 był też kapelmistrzem; nadto w kościele S. Giovanni dei Fiorentini; w 1664 towarzyszył legatowi papieskiemu do Francji. W ostatnich latach życia pozostawał też na służbie bratanka papieskiego, Livia Odeschalchiego.

Uważa się, że 3-głosowe sonaty Colisty antycypowały twórczość A. Corellego i stały się wzorem dla H. Purcella. Twórczość oratoryjną i kantatową Colisty cechuje ekspresywna melodyka, charakterystyczna dla 2. połowy XVII w. W Rzymie Colista miał wielu uczniów, wśród nich sławnego gitarzystę hiszpanskiego G. Sanza.

Literatura: H. Wessely-Kropik Lelio Colista, ein römischer Meister vor Corelli. Leben und Umwelt, Wiedeń 1961 (z katalogiem utworów Colisty, jednakże bez incipitów muzycznych); P. Allsop Problems of Ascription in the Roman Simfonia of the Late Seventeenth Century. Colista and Lonati, „The Music Review” L, 1989; W. Apel Italian Violin Music in the 17th Century, Bloomington (Indiana) 1990; N. Zaslaw The Italian violin school in the 17th century, „Early Music” XVIII (1990); E. McCrickard The repertory for violin before the time of Corelli, „Early Music” XVIII (1990); P. Allsop The Italian „Trio” Sonata. From Its Origins until Corelli, Oksford 1992; H. Wessely-Kropik Ergänzungen zur Biographie von Lelio Colista (1629–1680), „Studien zur Musikwissenschaft” XLII, 1993; A. D’Ovidio Sonate a tre pre-corelliane: Le fonti manoscritte di Lelio Colista, „Arte, musica e spettacolo” II (2001); A. D’Ovidio Colista, Lonati, Stradella: Modelli compositivi della sonata a tre a Roma prima di Corelli w: Arcangelo Corelli fra mito e realtà storica, red. G. Barnett, A. D’Ovidio, S. La Via, Florencja 2007; A. D’Ovidio Colista or Corelli? A „waiting room” for the trio sonata Ahn. 16, „Philomusica on-line”, XVII (2017).