logotypes-ue_ENG

Colista, Lelio

Biogram i literatura

Colista [ko~], Calista, Costa, Lelio, *13 I 1629 Rzym, †13 X 1680 Rzym, włoski lutnista, gitarzysta i kompozytor. Działał stale w Rzymie, gdzie od 1656 pozostawał w służbie papieskiej; ponadto działał jako lutnista w kościołach rzymskich – w latach 1658–59 i 1673–75 w S. Luigi dei Francesi, 1660–80 w oratorium S. Marcello, gdzie w 1661 i 1667 był też kapelmistrzem; nadto w kościele S. Giovanni dei Fiorentini; w 1664 towarzyszył legatowi papieskiemu do Francji. W ostatnich latach życia pozostawał też na służbie bratanka papieskiego, Livia Odeschalchiego.

Uważa się, że 3-głosowe sonaty Colisty antycypowały twórczość A. Corellego i stały się wzorem dla H. Purcella. Twórczość oratoryjną i kantatową Colisty cechuje ekspresywna melodyka, charakterystyczna dla 2. połowy XVII w. W Rzymie Colista miał wielu uczniów, wśród nich sławnego gitarzystę hiszpanskiego G. Sanza.

Literatura: H. Wessely-Kropik Lelio Colista, ein römischer Meister vor Corelli. Leben und Umwelt, Wiedeń 1961 (z katalogiem utworów Colisty, jednakże bez incipitów muzycznych); P. Allsop Problems of Ascription in the Roman Simfonia of the Late Seventeenth Century. Colista and Lonati, „The Music Review” L, 1989; W. Apel Italian Violin Music in the 17th Century, Bloomington (Indiana) 1990; N. Zaslaw The Italian violin school in the 17th century, „Early Music” XVIII (1990); E. McCrickard The repertory for violin before the time of Corelli, „Early Music” XVIII (1990); P. Allsop The Italian „Trio” Sonata. From Its Origins until Corelli, Oksford 1992; H. Wessely-Kropik Ergänzungen zur Biographie von Lelio Colista (1629–1680), „Studien zur Musikwissenschaft” XLII, 1993; A. D’Ovidio Sonate a tre pre-corelliane: Le fonti manoscritte di Lelio Colista, „Arte, musica e spettacolo” II (2001); A. D’Ovidio Colista, Lonati, Stradella: Modelli compositivi della sonata a tre a Roma prima di Corelli w: Arcangelo Corelli fra mito e realtà storica, red. G. Barnett, A. D’Ovidio, S. La Via, Florencja 2007; A. D’Ovidio Colista or Corelli? A „waiting room” for the trio sonata Ahn. 16, „Philomusica on-line”, XVII (2017).

Kompozycje i edycje

Kompozycje:

2 oratoria dla Arciconfraternitá del SS. Crocifisso w Rzymie z 1661 i 1667, zag.

7 kantat, m.in. Europa rapita, Del vasto tuo impero

3 arie

32 sonaty 3-głosowe

5 sonat 2-głosowych, 2 allemandy, 2 sarabandy, kurant i passacaglia na gitarę

6 sinfonii na 1-4 lutnie, lutnię, teorbę, gitarę, klawesyn w A. Kircher Musurgia universalis, wyd. Rzym 1650

rękopisy utworów Colisty znajdują się w różnych bibliotekach europejskich

 

Edycje:

Sonata a 3 in F, wyd. H. Wessely-Kropik, «Diletto Musicale» nr 677, Wiedeń 1979

Sonata a 3 in B♭ and C (W-K 28, 13), wyd. R.P. Block, Londyn 1982, 1983

Simfonie a 3 (W-K 30, 31, 32), wyd. P. Allsop, Crediton 1991

Complete trio sonatas, wyd. A. D’Ovidio, Middleton 2021