Brumel, Antoine

Brumel [brümˊel], Brummel, Brommel, Brunel, Antoine, *ok. 1460, †ok. 1513, flamandzki kompozytor. Na podstawie treści Déploration sur le trépas de Jean Ockeghem Guillaume’a Crétina przypuszcza się, że mógł być uczniem Ockeghema. W 1483 prowadził chór chłopięcy przy katedrze w Chartres, a w latach 1486–92 działał przy kościele św. Piotra w Genewie. W 1489–90 przebywał na dworze książęcym w Chambéry, gdzie otrzymał propozycję zatrudnienia, której nie przyjął i powrócił do Genewy. Nieznane jest miejsce działalności Brumela bezpośrednio po nagłym opuszczeniu Genewy w 1492. W 1497 był kanonikiem w Laon, a następnie kierował chórem chłopięcym przy katedrze Notre-Dame w Paryżu w latach 1498–1500. Później ponownie udał się do Chambéry, gdzie od 1 VI 1501 do 1 VII 1502 był śpiewakiem kapeli książęcej. Przez pewien czas prawdopodobnie przebywał na dworze Sigismonda Cantelma, księcia Sory, który pośredniczył w zatrudnieniu Brumela przez księcia Alfonsa I d’Este. Od 1506 działał już w Ferrarze na dworze Alfonsa, jako następca Josquina des Prés i Jacoba Obrechta, aż do rozwiązania kapeli w 1510. W ostatnich latach życia być może udał się do Mantui. W 1513 prawdopodobnie był obecny w Rzymie podczas wyboru papieża Leona X.

Twórczość Brumela oceniana była przez współczesnych, np. Gaffuriusa, równie wysoko jak Obrechta czy Josquina des Prés. Dominują w niej zdecydowanie kompozycje religijne: msze, motety, sekwencje, hymny, magnifikaty, psalmy i antyfony; utwory świeckie i instrumentalne reprezentowane są nielicznie. Msze Brumela oparte są na chorałowym cantus firmus, a także na melodiach świeckich. Cechy charakterystyczne, na które wskazuje się w utworach kompozytora, to przejrzyście podany tekst a zarazem doskonałe konstrukcje polifoniczne, liczne kanony, imitacje krótkich tematów, częste kadencjonowanie, dążenie do jednolitości tematycznej, a niekiedy także skomplikowane układy menzuralne. Ewenementem na owe czasy jest 12-głosowa Missa Et ecce terrae motus Brumela, w której podział na chóry zwiastuje późniejszą technikę polichóralną.

Literatura: A. Pirro Dokumente über Antoine Brumel, Louis van Pullaer und Crispin van Stappen, „Zeitschrift für Musikwissenschaft” XI, 1928–29; C. van den Borren Geschiedenis van de muziek in de Nederlanden, Amsterdam 1948–51; L. Biggle The Masses of Antoine Brumel, dysertacja, University of Michigan, 1953; H.C. Wolff Die Musik der alten Niederländer, Lipsk 1956; P. Pidoux Antoine Brumel à Genève (1486–92), „Revue de Musicologie” L, 1964; C. Maas Josquin – Agricola – Brumel – De la Rue: een authenticiteitsprobleem, „Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XX, 1964–65; C.J. Maas Geschiedenis van het meerstemmig Magnificat tot omstreeks 1525, Groningen 1967; M.T. Bouquet La cappella musicale dei duchi di Savoia dal 1450 al 1500, „Rivista Italiana di Musicologia” III, 1968; C.A. Miller The Musical Source of Brumel’s „Missa Dringhs”, „Journal of the American Musicological Society” XXI, 1968; C. Gottwald Antoine Brumels Messe „Et ecce terrae motus”, „Archiv für Musikwissenschaft” XXVI, 1969; B. Hudson Antoine Brumel’s Magnificat 8. Toni. An Erroneous Ascription?, „Revue Belge de Musicologie” XXV, 1971; B. Hudson Antoine Brumel’s „Nativitas unde gaudia”, „The Musical Quarterly” LIX, 1973; E. Russell The Missa in agendis mortuorum of Juan García de Basurto: Johannes Ockeghem, Antoine Brumel, and an Early Spanish Polyphonic Requiem Mass, „Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XXIX, 1979; C. Wright Antoine Brumel and Patronage at Paris, w: Music in Medieval and Early Modern Europe: Patronage, Sources and Texts, red. I. Fenlon, Cambridge 1981; H.M. Brown A „New” Chansonnier of the Early Sixteenth Century in the University of Uppsala. A Preliminary Report, „Musica Disciplina” XXXVII, 1983; R.E. Murray (mł.) The Influence of the Cantus Firmus on Modal Structure in the Masses of Antoine Brumel, „Theoria” I, 1985; L.T. Woodruff The „Missae de Beata Virgine” c. 1500–1520. A Study of Transformation from Monophonic to Polyphonic Modality, dysertacja, North Texas State University, 1986; H.M. Brown The Importance of Sixteenth-Century Intabulations, w: Proceedings of the International Lute Symposium Utrecht 1986, red. L.P. Grijp i W. Mook, Utrecht 1988; B. Hudson Josquin and Brumel: the Conflicting Attributions, w: Proceedings of the International Josquin Symposium Utrecht 1986, red. W. Elders i F. de Haen, Utrecht 1991; M.J. Bloxam La contenance italienne: the Motets on Beata es, Maria by Compère, Obrecht, and Brumel, „Early Music History” XI, 1992; R. Sherr A Biographical Miscellany: Josquin, Tinctoris, Obrecht, Brumel, w: Musicologia humana. Studies in Honor of Warren and Ursula Kirkendale, red. S. Gmienwieser, D. Hiley i J. Riedlbauer, Florencja 1994; E. Ros-Fábregas Phantom Attributions or New Works by Antoine Brumel in an Iberian Manuscript, w: Encomium musicae: Essays in memory of Robert J. Snow, red. D. Crawford i G.G. Wagstaff, Hillsdale 2002; R.C. Wegman Ockeghem, Brumel, Josquin: New Documents in Troyes, „Early Music” XXXVI, 2008; M. Horyna i V. Maňas Two mid-16th-century manuscripts of polyphonic music from Brno, „Early Music” XL, 2012; W. Fuhrmann, A Humble Beginning? Three Ways to Understand Brumel’s Missa Ut re mi fa sol la, A. Magro Elementi di parafrasi contrappuntistica nella Missa Je n’ay dueil di Antoine Brumel, I. Ott Model-based Canonic Writing in Brumel’s Missa A l’ombre d’ung buissonet oraz F. Pitch Antoine Brumel and the Sense of Scale, „Journal of the Alamire Foundation” VII, 2015; E. Schreurs Noel Bauldewey: Magister cantorum in Mechelen and Antwerp (?) Some reflections arising from a „Brumel” Mass in Brno, „Tijdschrift van de Koninklijke Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” LXV, 2015; W. Fuhrmann Brumel’s Masses: Lost and Found, M.J. Hall Brumel’s Laudate Dominum de caelis an the „French-Court Motet”, O. Korte Reconstructing Antoine Brumel: How to bring the chanson Dieu te gart, bergere back to life oraz S. Tröster Brumel’s Chansons in German Sources, and a Lost Voice Recovered, „Journal of the Alamire Foundation” VIII, 2016; K. Pietschmann Die Sequenz in der Messvertonung um 1500: Antoine Brumels Missa victimae paschali laudes und ihre Rezeption in Josquins Missa pange lingua, w: Musica floreat! Jürgen Blume zum 70. Geburtstag, Moguncja 2016; A. Magro Ancora sui procedimenti di parafrasi polifonica nelle messe di Antoine Brumel: Il caso della Missa de Dringhs, „Rivista di analisi e teoria musicale” XXIII, 2017; D.J. Rothenberg Eternal rest, perpetual light and the Last Judgement: Antoine Brumel’s Dies irae in the early Requiem tradition, „Early Music” XLVIII, 2020; D.J. Burn Antoine Brumel (c. 1460–1512/13): Missa pro defunctis, w: The Book of Requiems, 1450–1550. From the Earliest Ages to the Present Period, red. D.J. Burn, Leuven 2022.