Battistini Mattia, *8 II 1857 Contigliano k. Rieti (27 II 1856 Rzym?), †8 (7?) XI 1928 Colle Baccaro k. Rieti, włoski śpiewak (baryton). Debiutował w 1878 w Teatro Argentina w Rzymie jako król Alfons w Faworycie Donizettiego. Po tym udanym występie został zaangażowany na cały sezon do Buenos Aires. Następnie śpiewał w teatrach włoskich i w Madrycie. Od 1883 występował przez 5 lat w londyńskim Covent Garden, a w 1888 pojawił się na scenie mediolańskiej La Scali. Po 1890 podróżował po całej Europie, zyskując sławę najświetniejszego z włoskich barytonów swej epoki. Wielokrotnie gościł także w Warszawie; tu nagrał w 1902 swoje pierwsze płyty (dla firmy G & T); był pierwszym na warszawskiej scenie odtwórcą tytułowej roli w Eugeniuszu Onieginie Czajkowskiego. Po raz ostatni wystąpił w 1927 w Grazu.
Jego wszechstronny repertuar obejmował 82 partie, zarówno liryczne jak dramatyczne. Battistini słynął jako wspaniały odtwórca roli tytyłowej w Don Juanie Mozarta, Petroniusza w Quo vadis J. Nouguésa, a także partii barytonowych w Wilhelmie Tellu Rossiniego, Purytanach Belliniego, Faworycie Donizettiego, Fauście Gounoda, Ernanim, Traviacie i Rigoletcie Verdiego. Dla niego Massenet przerobił na baryton basową partię Atanaela w Thaïs i tenorową w operze Werther. Uważany był za jednego z ostatnich przedstawicieli starej szkoły włoskiego bel canto. Nazwano go „królem barytonów i barytonem królów” i podziwiano za maestrię techniczną w operowaniu głosem o niebywałej dźwięczności, nośności i rozpiętości skali.
Literatura: F. Palmegiani Mattia Battistini, il re dei baritoni, Mediolan 1948.
