Auer, Leopold

Auer Leopold, *7 VI 1845 Veszprém (zach. Węgry), †15 VII 1930 Loschwitz (k. Drezna), węgierski skrzypek i pedagog. W 1883 uzyskał obywatelstwo rosyjskie, w 1896 tytuł szlachecki, w 1926 obywatelstwo amerykańskie. Systematyczną naukę gry na skrzypcach rozpoczął w 1855 w konserwatorium w Budapeszcie u D. Ridleya-Kohnego, kontynuował ją w latach 1857–58 w konserwatorium w Wiedniu u J. Donta i J. Hellmesbergera oraz w 1861 u J.D. Alarda w Paryżu. W latach 1863–64 studiował u J. Joachima w Hanowerze, uzupełniając umiejętności w zakresie gry solowej, kameralnej i orkiestrowej. W latach 1864–66 był koncertmistrzem orkiestry w Düsseldorfie, następnie w Hamburgu, gdzie kierował kwartetem smyczkowym, a później, do 1868, grał jako pierwszy skrzypek w kwartecie braci Müllerów. W V 1868 koncertował z Antonem Rubinsteinem w Londynie, w IX 1868 wyjechał do Rosji na 3-letni kontrakt, a pozostał tam do 1917. W latach 1868–1917 prowadził klasę gry skrzypiec i kameralistyki w konserwatorium w Petersburgu, w latach 1868–1906 był solistą i kierownikiem kwartetu Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego, w latach 1872–1908 solistą w orkiestrze Teatru Maryjskiego (wszystkie te funkcje przejął od H. Wieniawskiego); od 1874 zajmował też stanowisko nadwornego solisty cara, a w 1883 rozpoczął działalność dyrygencką i w sezonach 1883/84, 1887–92 i 1894/95 prowadził koncerty symfoniczne Rosyjskiego Towarzystwa Muzycznego. Do 1917 rozwijał bardzo ożywioną działalność społeczną, organizacyjną, a przede wszystkim koncertową. Występował jako solista i dyrygent w Rosji i w całej Europie (wielokrotnie w Polsce). Uczestniczył jako oficjalny przedstawiciel Rosji w wielu międzynarodowych kongresach i konkursach. W 1918 wyjechał do USA; kontynuował działalność pedagogiczną w Institute of Musical Art w Nowym Jorku i w Curtis Institute of Music w Filadelfii. Nie przerwał mimo sędziwego wieku działalności koncertowej, w 1924 i później występował w Carnegie-Hall. Uznany za twórcę rosyjskiej szkoły skrzypiec, miał równie wielkie osiągnięcia w dziedzinie wykonawczej, jak i pedagogicznej. Do uczniów Auera należeli m.in.: J. Achron, J. Heifetz, E. Zimbalist, M. Elman, N. Milstein, C. Hansen, M. Polakin, z Polaków – E. Młynarski; wielu uczniów-cudzoziemców kształciło się w latach 1906–11 u Auera w Londynie. Auer jest autorem licznych transkrypcji i opracowań literatury skrzypcowej, komponował także utwory na skrzypce i orkiestrę, np. Rhapsodie hongroise, Tarantelle de concert. Sukcesy wykonawcze i pedagogiczne zawdzięczał swej nowatorskiej technice, głębokiej wiedzy o stylach wykonawczych oraz rozległej i wszechstronnej kulturze muzycznej. Podczas dyrygenckich występów za granicą propagował rosyjską muzykę symfoniczną, poprowadził m.in. kilka zagranicznych prawykonań utworów Czajkowskiego. Jako skrzypek koncertował z wieloma artystami światowej sławy, jak np. z E. d’Albertem, R. Pugno, J. Hofmannem, T. Leszetyckim, J. Wieniawskim, S. Taniejewem, regularnie występował z Antonem Rubinsteinem i A. Jesipową.

Literatura: My Long Life in Music, Nowy Jork 1923, tłum. ros. Sriedi muzykantów, Moskwa 1927; O stylu i tradycji (wywiad z Auerem), „Muzyka” 1930 nr 10; L.N. Raaben L.S. Auer. Oczerk żyzni i diejatielnosti, Leningrad 1962.