Żurawlew, Jerzy

Żurawlew Jerzy, *25 XII 1886 (data na nagrobku Żurawlewa i jego drugiej żony Anny na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie ) Rostów n. Donem, †4 X 1980 Warszawa, polski pianista, pedagog i organizator życia muzycznego. Pierwszym nauczycielem Żurawlewa była jego matka, Maria, z d. Jakubowska. Od 1892 pobierał lekcje gry na fortepianie u W. Sayer-Waszkiewicza, który umożliwił mu przesłuchania u I.J. Paderewskiego w Moskwie (1894) i J. Hofmana w Rostowie (1900). W latach 1907–13 kształcił się w Instytucie Muzycznym w Warszawie pod kierunkiem A. Michałowskiego. Jeszcze w czasie studiów zabłysnął wykonaniem I Koncertu fortepianowego Es-dur F. Liszta w Filharmonii Warszawskiej, zyskując entuzjastyczną recenzję A. Polińskiego („Kurier Warszawski” z 4 XII 1910). Kolejne występy (m.in. Koncert fortepianowy b-moll Czajkowskiego z orkiestrą Filharmonii Warszawskiej pod dyrekcją W. Bierdiajewa, 1912) potwierdziły wysoką ocenę krytyki warszawskiej. Z czasem działalność koncertową, którą Żurawlew uprawiał do 1961, przesłoniły praca pedagogiczna i aktywność organizatorska: w latach 1913–14 uczył w Instytucie Muzycznym w Warszawie, współorganizował konserwatorium w Mińsku Litewskim (1916) i szkołę muzyczną im. A. Michałowskiego w Białymstoku (1920), w latach 1923–39 był profesorem Wyższej Szkoły Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie, w 1929 zainicjował wymienne koncerty absolwentów wyższych szkół muzycznych w kraju i za granicą (m.in. występy polskich wykonawców w Moskwie i Leningradzie w latach 1930–31), w 1938 zorganizował tzw. Małą Filharmonię, umożliwiającą młodym muzykom występy estradowe, w 1944 założył szkołę muzyczną w Bochni (którą w 1987 nazwano jego imieniem), w latach 1946–47 był związany z Instytutem Muzycznym w Gliwicach, w latach 1949–70 prowadził klasę fortepianu w PWSM w Warszawie. Uczniami Żurawlewa byli m.in. J. Ślendzińska, O. Iliwicka, J. Kalecki, J. Sokorski, M. Dąbrowski i B. Halska.

Największą zasługą Żurawlewa było urzeczywistnienie idei monograficznego konkursu pianistycznego i powołanie do życia w 1927 Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. F. Chopina w Warszawie. Inspirowany przez A. Michałowskiego, opracował w latach 1923–25 projekt konkursu, czuwał nad jego organizacją i do 1965 zasiadał w jury 7 kolejnych edycji.

Literatura: M. Dąbrowski Jerzy Żurawlew – inicjator Konkursów Chopinowskich, Poznań 1995; J. Skarbowski Jerzy Żurawlew – inicjator konkursów chopinowskich, w: Sylwetki pianistów polskich, t. 2, Kraków 2002.