Wroński, Tadeusz

Wroński Tadeusz, *1 IV 1915 Warszawa, †15 I 2000 Warszawa, polski skrzypek i pedagog. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął, mając 7 lat. W latach 1934–39 odbył studia u J. Jarzębskiego w konserwatorium w Warszawie, kontynuował je w latach 1947–48 u A. Gertlera w konserwatorium w Brukseli. Wcześniej (1945) rozpoczął działalność muzyczną w Gdańsku jako współtwórca i koncertmistrz Filharmonii Bałtyckiej. Od 1949 był związany z PWSM w Warszawie (od 1979 Akademia Muzyczna), piastując kolejno stanowiska wykładowcy, docenta (od 1955), profesora (od 1958), dziekana Wydziału Instrumentalnego (1951–66) i rektora (1973–75); w 1993 otrzymał tytuł doktora honoris causa tej uczelni. W latach 1965–86 wykładał w Indiana University School of Music w Bloomington, dzieląc czas między uczelnie polskie i amerykańskie. Prowadził także kursy mistrzowskie i warsztaty dydaktyczne w Łagowie (1950–52, 1959–64), Kopenhadze (1973), Hitzacker (n. Elbą, 1977), Banff w Kanadzie (1980), Żaganiu (1988–93). Był jurorem międzynarodowych konkursów skrzypcowych, lutniczych i kompozytorskich, m.in. w Poznaniu, Liège, Lipsku, Monachium, Paryżu, Brescii i Odense. W 1990 powołał do życia w Warszawie własny konkurs z programem na skrzypce solo. W 1997 konkurs uzyskał status imprezy międzynarodowej (International Tadeusz Wroński Solo Violin Competition).

Wroński współtworzył z E. Umińską, I. Dubiską i Z. Felińskim wiolinistykę polską po II wojnie światowej. Działalność koncertową, przerwaną w 1939 (w czerwcu debiutował Koncertem skrzypcowym D-dur J. Brahmsa na popisie absolwentów konserwatorium w Warszawie), podjął w 1949 po studiach w Brukseli. Występował w Polsce, m.in. na festiwalu Warszawska Jesień 1956 (Concertino de Printemps D. Milhauda z orkiestrą Filharmonii Śląskiej pod dyrekcją K. Stryi), w krajach europejskich, azjatyckich i Stanach Zjednoczonych. Koncertował także jako kameralista w duecie z W. Szpilmanem (1951–62) i w Kwintecie Warszawskim z B. Gimplem, Szpilmanem, S. Kamasą i A. Ciechańskim (1965–85). Domeną jego aktywności była działalność pedagogiczna; był autorem prac teoretycznych, dydaktykiem oraz inicjatorem różnych form kształcenia uczniów i nauczycieli gry na instrumentach smyczkowych. Wykształcił rzeszę instrumentalistów w Polsce i Stanach Zjednoczonych, wśród których byli m.in. altowiolista S. Kamasa oraz skrzypkowie Z. Bąkowski, K. Bąkowski, K. Jakowicz, H. Lachert, A. Siwy, B. Bruczkowski, H. Keszkowski, J. Tawroszewicz, S. Tomasik, M. Rezler-Niesiołowska. Przyciągał uczniów nie tylko wysokim poziomem nauczania, lecz także fascynującą osobowością. Wśród jego rozległych zainteresowań były m.in. filozofia, literatura, astrologia, tarok i gra w szachy; osiągał sukcesy międzynarodowe jako autor nagradzanych zadań szachowych (głównie dwuchodówek).

Wroński był współzałożycielem i prezesem SPAM (1962–65), członkiem honorowym SPAL i Stowarzyszenia Japońskich Pedagogów Muzycznych. Odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i uhonorowany Nagrodą Państwową I stopnia (1952), nagrodą MKiS I stopnia (1964) oraz tytułem Zasłużony dla Kultury Polskiej (1988).

Literatura: Z. Wiszniewski Tadeusz Wroński, „Przegląd Kulturalny” 1953 nr 16; Z. Jeżewska Tadeusz Wroński o Finach i Finlandii, „Ruch Muzyczny” 1961 nr 22; J. Jaroszewicz O szkolnictwie muzycznym w Stanach Zjednoczonych – mówi Tadeusz Wroński, „Ruch Muzyczny” 1973 nr 12; Z. Sierpiński Skrzypek, pedagog, społecznik, „Życie Warszawy” 1973 nr 304; Wspominając Profesora Tadeusza Wrońskiego (T. Gadzina, H. Keszkowski, K. Kulka, R. Lasocki, S. Tomasik), „Ruch Muzyczny” 2000 nr 6; J. Marczyński Profesor dwóch kontynentów. Tadeusz Wroński, „Rzeczpospolita” 2000 nr 17.