Wietor Hieronim, *po 1480 Liebenthal (obec. Lubomierz, pow. Lwówek), †ok. 1546 Kraków, polski drukarz, księgarz, nakładca, introligator. W latach 1497–99 studiował w Akademii Krakowskiej i otrzymał stopień bakałarza nauk wyzwolonych. Zajmował się księgarstwem i introligatorstwem, drukarstwa uczył się w oficynie J. Hallera. W 1510 otworzył drukarnię w Wiedniu i do 1514 prowadził ją z J. Singrienerem; wydrukował 122 pozycje, w tym również druki muzyczne. Utrzymywał kontakty z Krakowem, zabiegał o względy króla i polskich dostojników, dedykował im liczne wydawnictwa, ozdabiane polskimi herbami i insygniami. W 1517 przeniósł się do Krakowa, a drukarnią w Wiedniu kierował odtąd jego brat Benedykt (†1523), potem syn Florian (†1531). Wietor otworzył w 1518 nową drukarnię w Krakowie, w której drukował własne nakłady oraz nakłady M. Szarffenberga i J. Hallera. Skupiał wokół siebie znanych pisarzy i dbał o rozwój polskiej literatury; wydawał dzieła autorów klasycznych, wybitnych humanistów polskich (S. Hozjusza, J. Dantyszka, M. Kromera, A. Frycza Modrzewskiego i M. Reja), a także M. Lutra i Erazma z Rotterdamu. Tłoczył też druki urzędowe, księgi liturgiczne i statuty diecezjalne, podręczniki do nauki języka polskiego, słowniki, kalendarze i modlitewniki. W 1527 otrzymał tytuł drukarza urzędowego. Drukował głównie po łacinie i po polsku, także po węgiersku, w 1522 wydał pierwszy w Polsce druk w języku greckim oraz Aliquot hymni ecclesiastici Sebastiana z Felsztyna (zaginione). W 1525 w traktacie Modus regulariter accentuandi lectiones matutinales Sebastiana z Felsztyna wydrukował przykłady muzyczne techniką podwójnego druku czcionkowego, w tym samym roku po raz pierwszy użył klocków drzeworytowych w celu wytłoczenia 3 melodii w De duobus adolescentibus et de sene amatore Ch. Hegendorphinusa. Starannie wykonanych klocków drzeworytniczych z przykładami muzycznymi użył też w traktatach: Musicae elementa Marcina Kromera [ok. 1532] i Opusculum musices noviter congestum Sebastiana z Felsztyna wydanych razem z Musica figurata M. Kromera (1534) oraz w kancjonale węgierskim Enekes konyv (‘śpiewnik’) I. Gálszécsiego (po 1536) i prawdopodobnie w niezachowanym dziele Directiones musicae ad cathedralis ecclesiae Premisliensis usum Sebastiana z Felsztyna (1543). W. jako pierwszy w Polsce wprowadził technikę druku pojedynczego ruchomymi czcionkami menzuralnymi i chorałowymi (jedyny zachowany druk liturgiczny Missale pro itinerantibus, secundum cursum ecclesiae Cathedralis Cracoviensis, 1545). Wydał ponad 550 druków, a wśród muzycznych przeważały drukowane czcionką ruchomą o pięknym kroju. Z pieśni 4-głosowych a cappella wydał: Pieśń o Bożym umęczeniu (1532, zaginiona), Przykazanie Boże (1545) i Psalm Dawidow XIII (1546). W dziełach łacińskich stosował antykwę i kursywę, a w drukach polskich frakturę. Wietor dysponował bogatym materiałem zdobniczym; w 1522 podjął próbę stworzenia polskiej czcionki — ozdobnej kursywy. W 1536 został uwięziony w ratuszu za rozpowszechnianie druków „heretyckich”. Po śmierci Wietora drukarnię prowadziła wdowa Barbara (†1569 lub 1570). Drukowała pieśni wielogłosowe, z których zachowały się tylko cztery: Powssednya spowyedz Wacława z Szamotuł (1549), Pieśń nabożna z Pisma świętego (b.r.), Modlitwa powssednya do Troyce swyetey ( 1549) i Pyeśń o przeciwnościach żywota (1550). W 1550 Barbara Wietor została żoną Łazarza Andrysowicza, który objął firmę, rozbudował ją i unowocześnił; tak powstała Drukarnia Łazarzowa, prowadzona od 1577 przez ich syna Jana Łazarzowicza Januszowskiego, który doprowadził oficynę do szczytu świetności. Wydał m.in. Melodiae na psałterz polski M. Gomółki (1580).
Literatura: M. Przywecka-Samecka Drukarstwo muzyczne w Polsce do końca XVIII wieku, Kraków 1969; P. Poźniak Repertuar polskiej muzyki wokalnej w epoce Renesansu, Kraków 1999.
