Wieck, Friedrich

Wieck [wi:k] Johann Gottlob Friedrich, *18 VIII 1785 Pretzsch (obec. dzielnica Bad Schmiedeberg, k. Wittenbergi), †6 X 1873 Loschwitz (obec. dzielnica Drezna), niemiecki pedagog. Kształcił się w gimnazjum w Torgau, w tymże mieście w latach 1800–04 pobierał lekcje gry fortepianowej u J.P. Milchmeyera, od 1804 do 1808 studiował na wydziale teologicznym uniwersytetu w Wittenberdze. Po ukończeniu studiów pracował jako prywatny nauczyciel w majątkach ziemskich w Saksonii i Turyngii. Uzupełniwszy edukację muzyczną u A. Bargiela poświęcił się nauczaniu gry fortepianowej; do 1840 działał w Lipsku jako renomowany pedagog (uczył także śpiewu), zajmował się ponadto produkcją, handlem oraz wypożyczaniem instrumentów i materiałów nutowych jako właściciel firmy Pianoforte-Fabrik (założona w 1817) oraz Musikalien-Leihanstalt. Po 1840 rozwinął działalność w zakresie pedagogiki fortepianowej i wokalnej w Dreźnie, gdzie w metodykę nauczania śpiewu wprowadził go J.A. Miksch. W 1872 założył z uczniami i współfinansował fundację Friedrich-Wieck-Stiftung, wspierającą kształcenie muzyczne niezamożnych uczniów. Publikował artykuły pod pseudonimami RARO i DAS (Der alte Schulmeister) na łamach czasopism: „Neue Zeitschrift für Musik”, „Cäcilia” (m.in. recenzja z Wariacji B-dur op. 2 F. Chopina), „Blätter für Musik”, „Signale für die Musikalische Welt” oraz prace pedagogiczne i kompozycje, m.in. wydane w Lipsku utwory fortepianowe (2 polonezy na 4 ręce, 2 etiudy) oraz pieśni (Der Wanderer, Der Wanderer an die Sägemühle, Wiegenlied).

Punktem wyjścia dla działalności Friedricha Wiecka w zakresie pedagogiki fortepianowej była metoda J.B. Logiera, rozpowszechniana podczas jego pobytu w Niemczech (1821–26). Nie fetyszyzując techniki palcowej Wieck kładł nacisk przede wszystkim na kształtowanie indywidualności ucznia i rozwój jego wiedzy teoretycznej jako podstawy interpretacji utworu. Stawiając warunki Schumannowi przed przyjęciem go na studia pianistyczne pytał matkę kompozytora: „Czy zdecyduje się Robert, podobnie jak moja Clara, każdego dnia pracować nad 3- i 4-głosowym ćwiczeniem z harmonii, kiedy to fantazja jest prawie w zupełności skazana na milczenie? (…) Robert sądzi błędnie, że cała pianistyka polega na czystości techniki — cóż za jednostronny błąd” (list do J. Schumann z 9 VIII 1830). Niewątpliwym sukcesem pedagogicznym, a zarazem reklamą metody nauczania Wiecka była pianistyka jego córki Clary, z którą odbywał europejskie tournées. Po słynnym procesie w Lipsku (1840), w którym sąd uwolnił Clarę od despotycznej władzy ojca i wydał zgodę na jej małżeństwo z Schumannem, Friedrich Wieck z dużo mniejszym zapałem zajmował się karierą pianistyczną drugiej córki Marii. Obok dwóch córek i R. Schumanna uczniami Wiecka byli m.in. H. v. Bülow, G. Merkel, I. Seiss.

Literatura: A. von Meichsner Friedrich Wieck und seine beiden Töchter Clara Schumann, geb. Wieck, und Marie Wieck, Lipsk 1875; A. Kohut Friedrich Wieck. Ein Lebens- und Künstlerbild, Drezno 1888; V. Joss Friedrich Wieck und sein Verhältnis zu Robert Schumann, Drezno 1900; V. Joss Der Musikpädagoge Friedrich Wieck und seine Familie, Drezno 1902; Marie Wieck. Aus dem Kreise Wieck-Schumann, Drezno 1912; Friedrich Wieck. Briefe aus den Jahren 1830–1838, wyd. K. Walch-Schumann, «Beiträge zur Rheinischen Musikgeschichte» LXXIV, Kolonia 1968; H. Swolkień Robert Schumann, Warszawa 1973; F. Preiss Der Prozess. Clara und Robert Schumanns Kontroverse mit Friedrich Wieck, Frankfurt n. Menem 2004; C. Köckritz Friedrich Wieck. Studien zur Biographie und zur Klavierpädagogik, Hildesheim 2007.