Werner, Christoph

Werner Christoph, *1618 lub 1619 Gottleuba (Saksonia), pogrzeb. 9 XI 1650 Gdańsk, niemiecki kompozytor i organista. Mógł kształcić się w Dreźnie, gdzie w 1629 na trzyletnią naukę muzyki do V. Arnolda wstąpił jego brat Friedrich (1621–1667), przez kolejnych 8 lat sopranista w kapeli elektorskiej, kształcony pod kierunkiem organisty Ch. Kittela. Werner działał w Gdańsku jako organista (co najmniej od 1646) i kantor (1646–50) w kościele św. Katarzyny. W kościele Najświętszej Marii Panny jako kapelmistrz okresowo zastępował chorego K. Forstera (starszy). W 1650, gdy starał się o posadę kantora w tej świątyni, zaproponowano mu stanowisko wicekapelmistrza kapeli dworskiej w Dreźnie. Plany te zniweczyła śmierć kompozytora.

Werner odegrał ważną rolę w kulturze muzycznej Gdańska. Jego Praemessa musicalia (15 koncertów łacińskich i niemieckich) to pierwsza gdańska publikacja utrzymana w stylistyce seconda pratica (m.in. melodyka recytatywna). Musicalische Arien zawiera 17 homorytmicznych pieśni (z melodią w głosie najwyższym) do religijnych tekstów M. Albinusa, pastora w kościele św. Katarzyny, przeznaczonych do wykonania w kościołach, domach i w szkole, nawiązujących do Psalmen Davids (1628) H. Schütza. Może je wykonywać zespół 4-głosowy lub 1 głos (najwyższy) z towarzystwie basso continuo lub 3 wiol, przy zastosowaniu sprezzatury jako środka ekspresji. Utwory te uznaje się za formę pośrednią między pieśniami z kancjonałów a 1-głosową arią. Warsztat Wernera wysoko oceniał kapelmistrz Władysława IV, M. Scacchi (list „Ad (…) Ch. Wernerum”, rękopis z ok. 1647), który skomponował Canones nonnulli (Królewiec 1649) w oparciu o melodie zaczerpnięte z Musicalische Arien. W Iudicium Cribri musici Scacchiego znajduje się m.in. łacińskie tłumaczenie listu Wernera z 1646.

Literatura: H. Rauschning Geschichte der Musik und Musikpflege in Danzig, Gdańsk 1931; M.E. Frandsen Allies in the Cause of Italian Music. Schütz, Prince Johann Georg II and Musical Politics in Dresden, „Journal of the Royal Musical Association” 2000 nr 1; M. Heinemann Die Angst vor dem „Ich”. Christoph Werner und das Paradigma Italien, w: Musica Baltica. Im Umkreis des Wandels — von den cori spezzati zum konzertierenden Stil / In the Course of Change — from Cori Spezzati to the Concerto Style, red. J. Krassowski i inni, Gdańsk 2004; A. Patalas Die Kompositionen von Christoph Werner als Quelle der Inspiration für M. Scacchi, w: Ständige Konferenz Mitteldeutscher Barockmusik, Jahrbuch 2004, red. P. Wollny, Beeskow 2005; D. Szlagowska Repertuar muzyczny z siedemnastowiecznych rękopisów gdańskich, «Kultura Muzyczna Północnych Ziem Polski» X, Gdańsk 2005