Torchi [tˊorki] Luigi, *7 XI 1858 Mondano (koło Bolonii), †18 IX 1920 Bolonia, włoski historyk muzyki. Studiował kompozycję w Accademia Filarmonica w Bolonii i w konserwatorium w Neapolu (u P. Serrao), następnie w latach 1879–83 w Niemczech (m.in. w Lipsku u S. Jadassohna i C. Reineckego) i we Francji, a także literaturę w Bolonii i historię muzyki w Lipsku (u O. Paula). W latach 1885–91 uczył historii muzyki i pracował jako bibliotekarz w Liceo Musicale w Pesaro, a następnie do 1916 związany był z Liceo Musicale w Bolonii, gdzie wykładał historię muzyki i kierował biblioteką (do 1906), ponadto w 1895 dyrygent G. Martucci powierzył mu nauczanie kompozycji (od 1906 był profesorem zwyczajnym). W latach 1892–1904 redagował „Rivista Musicale Italiana”; w 1894 był przewodniczącym Accademia Filarmonica w Bolonii. Komponował muzykę operową, religijną i symfoniczną.
Torchi, nawiązując do wzorów muzykologii niemieckiej o orientacji pozytywistycznej, stworzył we Włoszech (wraz z O. Chilesottim) podstawy studiów w zakresie historiografii i krytyki muzycznej. W swoich pracach skoncentrował się na włoskiej muzyce instrumentalnej XVI–XVIII w., twórczości G. Verdiego i romantyków niemieckich, zwłaszcza R. Wagnera, którą propagował we Włoszech. Ważne znaczenie mają ponadto rozprawy Torchiego poświęcone muzyce jemu współczesnej, m.in. symfoniom G. Martucciego i Salome R. Straussa, a także «L’Arte Musicale in Italia» – seria wydań muzyki włoskiej XIV–XVIII wieku.
Literatura: F. Vatielli Luigi Torchi, „Rivista Musicale Italiana” XXVII, 1920; L. Ronga Arte e gusto nella musica. Dall’Ars Nova a Debussy, Mediolan 1956; E. Fubini L’estetica musicale dal Settecento a oggi, Turyn 1964, 2. wyd. 1968, wyd. pol. Historia estetyki muzycznej, tłum. Z. Skowron, Kraków 1997.
La scuola romantica in Germania e i suoi rapporti coll’opera nazionale e colla musica, „Gazzetta musicale di Milano” XXXIX, 1884
Richard Wagner. Studio critico, Bolonia 1890, 2. wyd. 1913
Canzoni ed arie italiane ad una voce nel secolo XVII, „Rivista Musicale Italiana” I, 1894;
L’accompagnamento degl’istrumenti nei melodrammi italiani della prima metà del Seicento, „Rivista Musicale Italiana” I–II, 1894–95
Robert Schumann e le sue „Scene tratte dal Faust di Goethe”, „Rivista Musicale Italiana” II, 1895
La sinfonia in re minore di G. Martucci, „Rivista Musicale Italiana” III, 1896
La musica strumentale in Italia nei secoli XVI, XVII e XVIII, „Rivista Musicale Italiana” IV–VIII, 1897–1901, także wyd. Turyn 1901
L’opera di G. Verdi e i suoi caratteri principali, „Rivista Musicale Italiana” VIII, 1901
La seconda sinfonia (in fa maggiore) di G. Martucci, „Rivista Musicale Italiana” XII, 1905
I monumenti dell’antica musica francese a Bologna, „Rivista Musicale Italiana” XIII, 1906
„Salome” di R. Strauss, „Rivista Musicale Italiana” XIV, 1907
tłumaczenia z języka niemieckiego:
R. Wagner Musica dell’avvenire oraz Opera e dramma, 2 t., Turyn 1893 oraz 1894
E. Hanslick Del bello nella musica, Mediolan b.r.
wydania:
«L’Arte Musicale in Italia» (pubblicazione nazionale delle più importanti opere musicali italiane dal secolo XIV al XVII, tratte da codici, antichi manoscritti ed edizioni primitive, scelte, trascritte in notazione moderna, messe in partitura ed annotate), 7 t., Mediolan b.r. [1898–1907], t. 1 przedmowa 1897, przedr. Mediolan 1968
