Logotypy UE

Sołtyk, Franciszek Salezy

Biogram i literatura

Sołtyk Franciszek Salezy, hrabia, *13 lub 18 X 1783 Piastów (k. Radomia), †25 (nie 24) IX 1865 Piastów (k. Radomia), polski skrzypek i kompozytor. Gry skrzypcowej uczył się u A. Fleminga w Lublinie oraz Ch.Ph. Lafonta i R. Kreutzera w Paryżu, następnie studiował kompozycję u J. Elsnera w Warszawie. W Piastowie, gdzie mieszkał, odwiedzali go koncertujący w Polsce F. Liszt, S. Thalberg, H. Vieuxtemps, Ch.Ph. Lafont i A.-J. Artôt. Kilka miesięcy w roku spędzał w Warszawie dając koncerty na cele dobroczynne, m.in. w Teatrze Narodowym (3 VI 1807); występował także jako kameralista. Grę jego cechowała perfekcja, do końca życia zachował biegłość techniczną; K. Lipiński twierdził, że nie może wskazać wśród Polaków lepszych skrzypków niż A.F. Duranowski i Franciszek Sołtyk („Ruch Muzyczny” 1861 nr 28). Dużo komponował, lecz nie dbał o wydania swych utworów; jego mazury fortepianowe były grywane w transkrypcjach na orkiestrę do tańca na licznych dworach polskiej szlachty. Ceniono w nich śpiewność, dobry smak i dobrą szkołę. Rękopisy swoich kompozycji przekazał testamentem przyjacielowi, muzykowi A. Wernerowi; zbiór ten prawdopodobnie zaginął; stanowiły go symfonie, kwartety, sonaty, utwory na skrzypce i fortepian (np. fantazje, nokturny, rapsodie, wariacje) oraz pieśni. Dziś znane z tytułu są jedynie: Rondeau précédé d’une introduction op. 2, na skrzypce i orkiestrę, wyd. Lipsk ok. 1828, Koncert skrzypcowy D-dur oraz Sonata skrzypcowa g-moll. W opinii M. Jelskiego („Ruch Muzyczny” 1861 nr 28) Koncert skrzypcowy Franciszka Sołtyka stylistycznie nawiązywał do koncertów Kreutzera. Franciszek Sołtyk był uznanym autorytetem w sprawach sztuki, w okresie powstania listopadowego pełnił także wysokie funkcje w sejmie i senacie; podpisał akt detronizacji Mikołaja I, przez 20 lat był sędzią pokoju w powiecie radomskim.

Literatura T. L. [Tomasz le Brun] Franciszek Hrabia Sołtyk, „Gazeta Muzyczna i Teatralna” 1865 nr 2.