Soliva, Carlo Evasio

Soliva Carlo Evasio, *21 XI 1791 Casale Monferrato (Piemont), †20 XII 1853 Paryż, włoski kompozytor, dyrygent i pedagog. Studiował kompozycję i grę na fortepianie w konserwatorium w Mediolanie u B. Asiolego i V. Federiciego (dyplom uzyskany w 1815). Od 1816 uczył gry fortepianowej i był dyrygentem w La Scali, gdzie w tymże roku zaprezentował z ogromnym sukcesem swoją pierwszą operę La testa di bronzo, wystawioną następnie w Neapolu (1817), Wenecji (1818), Dreźnie i Monachium (1821). W VI 1821 objął stanowisko profesora harmonii i śpiewu w konserwatorium w Warszawie, z obowiązkiem ogólnego nadzoru nad nauką śpiewu i konsultowania młodych śpiewaków operowych, mimo iż sam, zdaniem J. Elsnera (Sumariusz…, Kraków 1957), nigdy nie śpiewał. W 1823 zorganizował w salach redutowych Teatru Narodowego 3 koncerty operowe p.n. Wybór Muzyk i Śpiewów i wyjechał na samowolny urlop do Mediolanu (IV 1823–VI 1824), gdzie wystawił swoją operę Elena e Malvina i prawdopodobnie szkolił się w zakresie pedagogiki wokalnej. W latach 1823–30 dyrygował w Teatrze Narodowym operami włoskimi, przedstawieniami galowymi oraz koncertami symfonicznymi (m.in. pożegnalnym koncertem Chopina 11 X 1830). Prowadził też koncerty w Resursie Obywatelskiej oraz wykonania utworów oratoryjnych w katedrze (Missa pro defunctis J. Kozłowskiego w swoim opracowaniu, 7 IV 1826) i sali konserwatorium (1828, 1829); znane były tzw. wieczory muzyczne w jego mieszkaniu w gmachu konserwatorium. Od VII 1826 do XII 1830, w wyniku rywalizacji z Elsnerem i podziału konserwatorium w Warszawie, Soliva kierował Instytutem Muzyki i Deklamacji, zwanym też Szkołą Dramatyczną i Śpiewu. W latach 1832–41 działał w Petersburgu jako kompozytor (opera Kitajskie diewicy, wystawiona w 1833 w Teatrze Wielkim), dyrygent teatrów cesarskich oraz nauczyciel teorii muzyki i śpiewu w szkole teatralnej. W 1841 przebywał krótko w Szwajcarii, w 1844 osiadł w Paryżu, gdzie nadal uczył śpiewu. W 1851 został honorowym członkiem Accademia di S. Cecilia w Rzymie. Był żonaty z Marią Kralewską, swoją warszawską uczennicą, miał 4 synów.

Wielostronna działalność Solivy zaznaczyła się w kilku krajach; jego opery wystawiane we Włoszech zyskały uznanie G. Donizettiego i Stendhala, cieszył się autorytetem także w Rosji (m.in. u M. Glinki i A. Wierstowskiego) i we Francji. Był ponadto jedną z ważniejszych postaci warszawskiego życia muzycznego w latach 20. XIX w. Chwalony jako dyrygent (list Chopina do T. Woyciechowskiego z 12 X 1830) i pedagog (jego uczniami byli J. Dobrski, A. Wołkow i K. Gładkowska) był przyjmowany z rezerwą przez prasę warszawską; zarzucano mu m.in. postawę prorosyjską i niewłaściwe przygotowanie śpiewaków do rodzimego repertuaru – nawet arie w polskich operach musieli śpiewać w języku włoskim („Gazeta Korespondenta Warszawskiego i Zagranicznego” 1825 nr 11).

Literatura: W. Sandelewski Rewanż Solivy, „Ruch Muzyczny” 1980 nr 14; P. Stanisławski Carlo Evasio Soliva. Dyrygent Chopina, „Wiadomości Kulturalne” 1995 nr 18.