Seifert Zbigniew, „Zbiggy”, *7 VI 1946 Kraków, †15 II 1979 Buffalo (Nowy Jork), polski skrzypek, saksofonista altowy i kompozytor jazzowy. Mając 5 lat rozpoczął naukę gry na skrzypcach, w 1965 ukończył Państwowe Liceum Muzyczne w Krakowie, następnie Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w klasie skrzypiec S. Tawroszewicza (dyplom 1970). Jazzem zainteresował się ok. 1961, w 1965 uczestniczył w zajęciach prowadzonych przez saksofonistę A. Thomysa w Liceum Muzycznym. W 1964 założył swój pierwszy zespół (kwartet), w którym grał na saksofonie altowym. Kwartet Seiferta zdobył na festiwalu Jazz nad Odrą we Wrocławiu w 1964 II nagrodę, w 1965 I nagrodę, a Seifert I nagrodę jako solista na saksofonie altowym. W 1969 po raz pierwszy wystąpił na festiwalu Jazz Jamboree w Warszawie, w 1970 otrzymał I nagrodę na festiwalu jazzowym w Nagykörös (Węgry). W latach 1968–73 grał w kwintecie T. Stańki, początkowo na saksofonie i skrzypcach, później tylko na skrzypcach z przystawką elektroniczną. Ze Stańką występował na najważniejszych europejskich festiwalach jazzowych, m.in. Berliner Jazz Tage (1969, 1970, 1971), Berliner Free Music Workshop (1971), Jazz Jamboree (1968–73), w Århus (1970), w Horsens (1970), Kopenhadze (1970), Altena (1972), Moers (1971, 1973). Uczestniczył niemal we wszystkich nagraniach zespołu Stańki, m.in. Music for K (1970), Jazz Message from Poland (1971), Purple Sun (1972), We’ll Remember Komeda (1973). W latach 1971–73 uczył gry na skrzypcach i saksofonie altowym na warsztatach jazzowych w Chodzieży. W 1973 wyjechał do Niemiec i rozpoczął karierę skrzypka jazzowego; w latach 1974–75 występował i nagrywał z H. Kollerem (Kunstkopfindianer), z W. Daunerem, J. Kühnem (Spring Fever, Cinemascope), z Ch. Mariano (Helen 12 Trees), J. van ’t Hofem (Eye Ball), Ph. Catherine’em. W 1974 prowadził zajęcia na warsztatach jazzowych w letniej Akademii Remscheid, w tym samym roku skomponował Jazz-Konzert für Geige, Symphonisches Orchester und Rhytmusgruppe, który w 1976 nagrał w Hanowerze dla Norddeutscher Rundfunk. W 1976 wystąpił w duecie z A. Mangelsdorffem podczas Donaueschinger Musiktage. Od 1975 pracował z własnym zespołem Variouspheres (J. Stefański, H. Hartman, M. Herr, Lala Kovacev). W XII 1975 rozpoznano u Seiferta złośliwy nowotwór, który zaatakował kości przedramienia, unieruchamiając rękę niekiedy na kilka miesięcy; pomimo choroby Seifert nie zaniechał aktywności artystycznej. W 1976 nagrał pierwszą autorską płytę Man of the Light (uznaną w japońskim periodyku „Swing Journal” za najlepszą skrzypcową jazzową płytę dziesięciolecia), w tym samym roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, wystąpił m.in. z J. Lewisem i R. Davisem w Kalifornii na Monterey Jazz Festival, w Nowym Jorku koncertował i nagrywał z grupą Oregon (Oregon/Violin, 1977), w 1977 dokonał pierwszych nagrań dla wytwórni Capitol (Zbigniew Seifert, Zbigniew Seifert. Solo Violin). 20 XII 1977 w Hamburgu odbył się zorganizowany przez przyjaciół Seiferta koncert benefisowy. W połowie XI 1978 Seifert dał w Krakowie ostatnie koncerty z muzykami z zespołów Extra Ball i Laboratorium (Kilimanjaro 1979, wydanie pośmiertne), następnie wyjechał ponownie do Stanów Zjednoczonych, gdzie nagrał jako lider swą ostatnią płytę Passion, m.in. z Johnem Scofieldem, Richiem Beirachem, Eddiem Gomezem, Jackiem De Johnette’em (wydano jeszcze za życia artysty). Zmarł w Buffalo po dwóch ciężkich operacjach; pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. W 1979 J.E. Berendt skompilował i wydał pośmiertnie płytę We’ll Remember Zbiggy z nagraniami dokonanymi przez Seiferta w gronie przyjaciół (W. Dauner, Ch. Mariano, A. Mangelsdorff, J. Kühn, U. Dudziak, L. Żądło i in.).
Skrzypcowe tematy, frazy i motywy Seiferta, drapieżne i wirtuozowskie w zarysie melodycznym, nawiązywały do jego doświadczeń saksofonowych oraz melodyki, artykulacji i frazowania Coltrane’a. Często rezygnował z wibrata, wprowadzając w to miejsce tryle, chętnie sięgał po wielodźwięki i glissanda. Mimo stosowania przystawek Seifert zawsze dbał o naturalne brzmienie skrzypiec, swą muzykę adresował do młodego odbiorcy. Krytycy dostrzegali u Seiferta słowiański liryzm, nostalgię, która odróżniała jego muzykę od jazzu wykonywanego w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych.
Literatura: R. Kowal Polski jazz. Wczesna historia i trzy biografie zamknięte. Komeda – Kosz – Seifert, Kraków 1995; R. Kowal Notacja muzyczna w polskich partyturach jazzowych. Funkcja, typologia, systematyka, Kraków 1999.
