Regis, Johannes

Regis Johannes, Leroy Jehan, *ok. 1425, †ok. 1496 Soignies (?), franko-flamandzki muzyk i kompozytor, często mylony z innymi osobami o tym samym nazwisku. Od 1451 był kanonikiem przy kościele St Vincent w Soignies, gdzie prowadził chór chłopięcy. Od 1460 był też ściśle związany z katedrą w Cambrai, gdzie w źródłach z 1474 wymienia się jego imię jako sekretarza G. Dufaya. Wraz z Gilles’em Binchois, Guillaume’em de Malbeque i Jacobusem de Clibano należał do kręgu muzyków działających w Soignies.

Regis, wysoko ceniony przez J. Tinctorisa, należał wraz z J. Ockeghemem i Antoine’em Busnois do generacji bezpośrednich następców G. Dufaya i Gilles’a Binchois. Kilka jego utworów religijnych już na początku XVI w. opublikował O. Petrucci. Msze Regisa oparte są na technice cantus firmus, z częstymi transpozycjami i wykorzystywaniem kilku melodii stałych, stosowanych czasem jednocześnie w kilku głosach (Ecce ancilla), oraz kombinacjami świeckich i religijnych cantus firmus (Dum sacrum). Zaginiona msza L’homme armé uważana była za najstarszy przykład użycia w utworze polifonicznym tej melodii jako cantus firmus. Najwyżej cenione są 5-głosowe motety Regisa, najczęściej 2-, a czasem 3-częściowe (O admirabile), z jednym cantus firmus w tenorze lub kilkoma przemieszanymi w toku utworu, będącymi niekiedy melodiami do tekstów świeckich lub religijnych (Clangat plebs). Oprócz linearnego kontrapunktu kompozytor stosował też efekty brzmieniowe, np. kontrasty fakturalne, wynikające z łączenia fragmentów imitacyjnych z częściami utrzymanymi w fakturze akordowej oraz alternujących fragmentów duetowych (Lux solempnis). Podobna technika kompozytorska pojawia się również w utworach pieśniowych.

Literatura: A. Demeuldre Le chapitre de Saint-Vincent à Soignies, ses dignitaires et ses chanoines, Soignies 1902; C. Lindenburg Het leven en de werken van Johannes Regis, Amsterdam 1938; E.H. Sparks Cantus Firmus in Mass and Motet, 1420–1520, Berkeley 1963; L. Lockwood Aspects of the „L’homme armé” Tradition, „Proceedings of the Royal Musical Association” C, 1973/74; E.F. Houghton A „New” Motet by Johannes Regis, „Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muzieksechiedenis” XXXIII, 1983; D. Fallows The Life of Johannes Regis, ca. 1425 to 1496, „Revue Belge de Musicologie” XLIII, 1989; P.F. Starr Southern Exposure. Roman Light on Johannes Regis, „Revue Belge de Musicologie” XLIX, 1995; S. Gallagher Transposition and Mode in the Motets of Johannes Regis, «Musicological Studies and Documents» XLIX, 1996; A. Magro Le compositeur Johannes Regis et les chanoines de Saint-Vincent de Soignies et Saint-Martin de Tours, „Revue Belge de Musicologie” LII, 1998.