Powell [p´auel] Bud, właściwie Earl Powell, *27 IX 1924 Nowy Jork, †l VIII 1966 Nowy Jork, amerykański pianista, kompozytor jazzowy. Jego dziadek, ojciec i bracia byli muzykami (młodszy brat, Richie, grał w zespole M. Roacha i C. Browna, w 1956 zginął w wypadku samochodowym). Powell od 6. roku życia uczył się (przez 7 lat) gry na fortepianie. Od 1940 zaczął bywać w klubie Minton’s Playhouse, gdzie dzięki pomocy T. Monka został wprowadzony w elitarny krąg muzyków bebopu. W latach 1943–44 grał w swingowym big-bandzie C. Williamsa. W 1945 w Filadelfii, podczas incydentu na tle rasowym, został aresztowany i pobity przez policję, co prawdopodobnie stało się przyczyną jego pierwszego załamania nerwowego; przez całe życie zmagał się z problemami zdrowia psychicznego (był wielokrotnie hospitalizowany) oraz z uzależnieniem od narkotyków i alkoholu, które miało destrukcyjny wpływ na jego osobowość i poziom wykonywanej muzyki. Na przełomie lat 40. i 50. występował w Nowym Jorku z czołowymi wykonawcami bebopu (C. Parkerem, D. Gillespiem, M. Roachem), a także z własnym triem; w 1953 wspólnie z Parkerem, Roachem, Gillespiem i Mingusem wystąpił podczas koncertu w Massey Hall w Toronto (Jazz at Massey Hall, 2 płyty). W 1959 wyjechał do Paryża, gdzie do 1962 prowadził trio z K. Clarke’em i P. Michelotem. W tym czasie (1960) występował też z O. Pettifordem w Niemczech i grał z C. Mingusem podczas festiwalu jazzowego w Antibes; w 1962 koncertował w Sztokholmie i Kopenhadze. W 1964 powrócił do Stanów Zjednoczonych, jednak z powodu problemów zdrowotnych na scenie pojawiał się sporadycznie; w 1965 po nieudanym koncercie w Carnegie Hall ostatecznie wycofał się z życia muzycznego.
Powell, obok T. Monka, jest uważany za najważniejszego pianistę wczesnego bebopu i współtwórcę nowoczesnej pianistyki jazzowej. Początkowo wzorował się na grze B. Kyle’a (pianisty z sekstetu J. Kirby’ego), stylu E. Hinesa, A. Tatuma, T. Wilsona i N. “Kinga” Cole’a. Później do swej muzyki zaczął wprowadzać zdobycze Monka i Parkera. Podobnie jak niegdyś Hines przełożył na fortepian „styl trąbkowy” Armstronga, tak Powell z powodzeniem zaadaptował Parkerowski linearyzm – w utworach o umiarkowanych i szybkich tempach prowadził długie, skomplikowane, pełne zaskakujących zwrotów linie melodyczne utrzymane zazwyczaj w jednolitym ruchu ósemkowym, którym przeciwstawiał nieregularnie (i często dysonujące) akordy lub dwudźwięki; rezygnacja z realizowania harmonii w lewej ręce dawała mu większą swobodę melodyczną i wyrazową. Ten sposób gry był szeroko naśladowany przez wielu innych pianistów bebopu. W utworach o charakterze balladowym Powell stawał się nastrojowym lirykiem, nawiązującym do Hinesa i Tatuma. Rozkwit jego talentu przypada na przełom lat 40. i 50., kiedy to imponował techniką i pomysłowością w partiach improwizowanych. W latach 1949–51 dokonał serii nagrań z sekcją rytmiczną (R. Brown, B. Rich), wydanych później przez wytwórnię Verve (The Genius of Bud Powell), które są uważanie za szczytowe osiągnięcie pianistyki jazzowej tego okresu. Jego ówczesne możliwości dobrze ilustrują również nagrania dla Blue Note (1949–53), m.in. z F. Navarro i S. Rollinsem, wydane jako kilkupłytowy zestaw The Amazing Bud Powel, sesje z zespołem Parkera (1947) oraz utwory zarejestrowane z S. Stittem, J.J. Johnsonem, C. Russellem i M. Roachem w 1949. Po 1953 poziom jego gry szybko się obniżał, zaś problemy zdrowotne i osobiste uniemożliwiały mu powrót do dawnej formy. Był on też utalentowanym kompozytorem, autorem takich tematów jak: Hallucinations (utwór ten został nagrany w 1947 przez nonet M. Davisa pt. Budo) oraz zarejestrowanych w 1949 Dance of the Infidels, Bouncing with Bud, Tempus Fugue-it (znany też jako Tempus Fugit), Un Poco Loco i The Glass Enclosure (1953). Styl Powella miał istotny wpływ na muzykę wielu późniejszych pianistów, m.in. H. Silvera, W. Kelly’ego, B. Evansa, M. Tynera, H. Hancocka i C. Coreę.
