Pepusch, Johann Christoph

Pepusch [p’ɛ:pusz] Johann Christoph, *1667 Berlin, †20 VII 1752 Londyn, niemiecki kompozytor i teoretyk. Uczył się gry na organach (u Grossego) oraz teorii muzyki. Od 1681 związany był z dworem pruskim. W 1697 wyjechał do Anglii i osiadł w Londynie. Od 1704 działał w Drury Lane (altowiolista i klawesynista), od 1708 w Queen’s Theatre (później King’s Theatre) przy Haymarket jako skrzypek, klawesynista, dyrygent oraz agent śpiewaczki Margherity de l’Epine, swej późniejszej żony. Od 1714 był dyrektorem muzycznym Drury Lane, w latach 1716–33 (z przerwą w sezonie 1717/18) Lincoln’s Inn Fields Theatre, równocześnie od 1717/18 do 1721 kapeli J. Brydgesa (później księcia Chandos) w Cannons. W latach 1723–30 prawdopodobnie dyrygował muzyką do pantomim J. Richa. Po 1729 Pepusch poświęcił się opracowywaniu, wydawaniu i wykonywaniu muzyki dawnej; w 1735 zreorganizował założoną w 1726 (należał do grona założycieli) Academy of Ancient Music; prace Pepuscha przy gromadzeniu zbioru muzycznego kontynuowali jego uczniowie, wśród nich: W. Boyce, B. Cooke, J. Travers, G. Berg i E. Kellner. W latach 1737–52 był organistą Charterhouse; w 1745 został członkiem Royal Society.

Pepusch uchodzi za autora opracowania muzycznego do The Beggar’s Opera J. Gaya, jednak pogląd ten nie znajduje potwierdzenia w źródłach. Jest natomiast autorem kilku masques w stylu włoskim, z których Venus and Adonis odniosła duży, zasłużony sukces. Masques Pepuscha były rodzajem operowych miniatur, z recytatywami secco i ariami da capo oraz z towarzyszeniem instrumentów smyczkowych i dętych drewnianych. W kantatach, wykonywanych głównie jako interludia teatralne, Pepusch wykorzystywał także arie da capo poprzedzone recytatywami, lecz w melodyce stosował melodie angielskie, szczególnie w Alexis na głos i basso continuo (z t. 1 English Cantatas). Dla Cannons komponował także muzykę religijną; w Magnificat oraz anthemach głosy solistów i chóru wprowadzane są kolejno, w ścisłym współdziałaniu z instrumentalnym towarzyszeniem. Twórczość instrumentalna Pepuscha pozostawała w cieniu dzieł scenicznych, mimo że np. utwory z fletem należą do jego najlepszych kompozycji. Ponad 100 sonat skrzypcowych, fletowych i triowych Pepusch oparł głównie na schemacie 4-częściowej sonaty A. Corellego, a 16 sonat op. 2 ma układ według naprzemiennych tonacji dur i moll na kolejnych stopniach skali (C-dur, c-moll, D-dur, d-moll itd.). Pepusch był autorytetem w dziedzinie muzyki dawnej oraz cenionym pedagogiem.

Literatura: Ch.W. Hughes J.Ch. Pepusch, „The Musical Quarterly” XXXI, 1945; A.J.E. Lello Dr Pepusch, „The Musical Times” XCIII, 1952; D.F. Cook The Life and Works of J. Ch. Pepusch, 1667–1752, dysertacja uniwersytetu w Londynie, 1982 (zawiera katalog tematyczny); G. Beeks The Chandos Anthems of Haym, Handel and Pepusch, „Göttinger Händel-Beiträge” V, 1993.