Nordraak, Rikard

Nordraak [nʹurdro:k], Nordraach, Rikard, *12 VI 1842 Christiania (obecnie Oslo), †20 III 1866 Berlin, norweski kompozytor. Naukę muzyki rozpoczął w Christianii u H. Neuperta. W 1857 przybył do Kopenhagi, gdzie uczył się muzyki u C.L. Gerlacha, duńskiego śpiewaka i kompozytora. W 1859 studiował w Berlinie kompozycję u F. Kiela i grę na fortepianie u Th. Kullaka, następnie wyjechał do Christianii, gdzie brał lekcje muzyki u R. Magnusa. Wstąpił wówczas do towarzystwa Nye Norske Selskab, którego celem było stworzenie narodowej sztuki norweskiej. Zetknął się tam z L.M. Lindemanem i O. Bullem, którzy wywarli wpływ na jego stosunek do muzyki jako sztuki narodowej. W latach 1861–63 kontynuował studia w Berlinie. W 1864 przebywał parę miesięcy w Kopenhadze, gdzie wraz z E. Griegiem, Ch. Hornemanem i G. Matthisonem-Hansenem założył towarzystwo Euterpe, mające za zadanie popieranie współczesnej muzyki skandynawskiej. Pierwsze koncerty tego towarzystwa (1865) poświęcone były twórczości Nordraaka i E. Griega. W 1865 Nordraak ponownie wyjechał do Berlina, gdzie po niespełna roku zmarł.

Nordraak, kompozytor norweskiego hymnu narodowego (do słów jego kuzyna, laureata Nagrody Nobla B. Bjørnsona), był gorącym zwolennikiem i propagatorem idei muzyki narodowej. Żył zaledwie 24 lata, wywarł jednak znaczny wpływ na muzykę norweską, zwłaszcza na twórczość Griega, z którym był bardzo zaprzyjaźniony; pod wpływem Nordraaka zaczął Grieg świadomie tworzyć narodową muzykę norweską. Utwory Nordraaka cechuje prostota i klarowność, diatoniczna melodyka (często wzorowana na ludowej) i harmonika. Najważniejszą część jego twórczości stanowią pieśni zwrotkowe, akompaniament fortepianu jest w nich jedynie podporą harmoniczną dla głosu wokalnego.

Edycje: Rikard Nordraaks samlede verker, wyd. Ø. Anker i O. Gurvin, Oslo 1942–44

Literatura: Ø. Anker En Uten Nordraak-bibliografi (‘mała bibliografia Nordraaka’), „Norsk Musikkgranskning Årbog 1940” (‘norweski rocznik muzykologiczny 1940’), Oslo 1941; L. Greni Rikard Nordraak, Oslo 1942; O. Gurvin Rikard Nordraaks musikk og dei nasjonale føresetnadene for han i kunstmusikken (‘muzyka Nordraaka i jego założenia w muzyce artystycznej’), „Syn og segn” XLVIII, 1942; D. Schjelderup-Ebbe Et nyfunnet orkesterpartitur med Rikard Nordraaks musikk till Bjørnstjerne Bjørnsons „Maria Stuart i Skotland” (‘nowo odnaleziona partytura orkiestrowa z muzyką Rikarda Nordraaka do…’), «Studia Musicologica Norvegica» I, red. O. Gurvin, Oslo 1968; N. Grinde Norsk musikkhistorie, Oslo 1971