Mikołaj z Chrzanowa, Bentkowski, także Gantkowicz, Gendek, Gondek Mikołaj, †przed VII 1562, polski organista i kompozytor. Być może w 1513 uzyskał stopień bakałarza na Akademii Krakowskiej. Od ok. 1518 do śmierci był organistą katedry na Wawelu. Był też współwłaścicielem kopalni ołowiu koło Chrzanowa. Jedyny utwór opatrzony inicjałami N. Ch., introit Protexisti me, Deus, zachował się w tabulaturze Jana z Lublina (Kraków, Biblioteka PAU, rkp. 1716). Jest on jednoczęściowy (tylko antyfona), oparty na chorałowym cantus firmus, ale bliski przeimitowaniu. Inicjały oznaczają prawdopodobnie, że Mikołaj z Chrzanowa dokonał intawolacji dziś nieznanego modelu wokalnego, wzbogacając linie melodyczne instrumentalnymi ornamentami.
Literatura: A. Chybiński Mikołaj z Chrzanowa, „Przegląd Muzyczny” nr 20–21, 1925; B. Przybyszewski Wypisy źródłowe do dziejów Wawelu: z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich 1516–1525, Kraków 1970; B. Brzezińska Repertuar polskich tabulatur organowych z pierwszej połowy XVI wieku, Kraków 1987; W. Urban Notatki źródłowe o muzykach polskich w XVI w., „Muzyka” XXXII, 1987; E. Głuszcz-Zwolińska Muzyka nadworna ostatnich Jagiellonów, Kraków 1988; B. Przybyszewski Wypisy źródłowe do dziejów Wawelu: z archiwaliów kapitulnych i kurialnych krakowskich 1536–1538, Kraków 1989; K. Morawska Renesans, 1500–1600, Warszawa 1994; D. Żurek Mikołaj z Chrzanowa. Nowe ustalenia w sprawie losów organisty i kompozytora, „Muzyka” LXIII, 2018 oraz art. uzupełniający E. Zwolińska Mikołaj z Chrzanowa – addenda, „Muzyka” LXIII, 2018.
Protexisti me, Deus, faks. wyd. K. Wilkowska-Chomińska w: Tabulatura organowa Jana z Lublina, «Monumenta Musicae in Polonia», seria B, t. 1, Kraków 1964, wyd. J.R. White w: Johannes of Lublin. Tablature of Keyboard Music, «Corpus of Early Keyboard Music» VI, t. 2, Rzym 1966, wyd. M. Perz w: Muzyka staropolska, red. H. Feicht, Kraków 1966 oraz w: «Musica Antiqua Polonica» – Renesans, red. P. Poźniak, z. 4, Kraków 1994
