Lewis [lˊu:ys] John Aaron, *3 V 1920 La Grande (Illinois), †29 III 2001 Nowy Jork, amerykański kompozytor, aranżer i pianista jazzowy. W wieku 7 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie. Studiował na kilku uczelniach, m.in. muzykę i antropologię na uniwersytecie w Nowym Meksyku, a później w Manhattan School of Music. W 1945 został pianistą i aranżerem w orkiestrze Dizzy Gillespie’ego, z którą odbył tournée po Europie. Następnie współpracował z Illinois Jacquetem, L. Youngiem i Charliem Parkerem; od 1948 był pianistą i aranżerem słynnej Miles Davis Capitol Orchestra. W 1951 wspólnie z Miltem Jacksonem, Percym Heathem i Kennym Clarke’em (od 1955 – Connie Kay) utworzył własny zespół o nazwie Modern Jazz Quartet, który był najdłużej (aż do 1974) działającą grupą w historii jazzu. Jako lider tego zespołu odbył wiele podróży koncertowych po całym świecie, dokonał wielu nagrań płytowych. W 1957 rozpoczął działalność pedagogiczną jako wykładowca Lenox School of Jazz, gdzie odkrył dużo znakomitych talentów. W 1962 współpracował z trzecionurtową orkiestrą G. Schullera. W latach 1958–82 sprawował funkcję doradcy muzycznego festiwalu w Monterey; od 1977 był profesorem muzyki w City College w Nowym Jorku. W 1981 wystąpił w Japonii wraz z pozostałymi członkami Modern Jazz Quartet. Działalność Lewisa przyniosła mu wiele zaszczytów, m.in. doktoraty honorowe uniwersytetu w Nowym Meksyku, Columbia College w Chicago i New England Conservatory w Bostonie.
W historii jazzu Lewis uważany jest za współtwórcę i głównego propagatora stylu cool, którego idee rozwijał przez lata z zespołem Modern Jazz Quartet. Jednakże jego twórczość ma szerszy aspekt. Poprzez nawiązywanie do renesansu (The Golden Striker), baroku (Vendôme, Concorde, Versailles), neoklasycyzmu i muzyki tzw. „trzeciego nurtu” Lewis doprowadził do spotkania dwu kultur muzycznych – europejskiej i negroamerykańskiej, tworząc nową, indywidualną estetykę, która od razu wywołała rezonans wśród słuchaczy. U Lewisa jako kompozytora uderza przede wszystkim duża wszechstronność: z taką samą swobodą wypowiada się w małej, typowo jazzowej formie, w obszernych formach muzyki koncertowej (Toccata for Trumpet and Orchestra) i scenicznej (balet The Comedy), jak i ilustracjach filmowych (No Sun in Venice, Odds against Tomorrow, A Milanese Story). Jest też twórcą wielu aranżacji na rozmaite składy instrumentalne. Utwory Lewisa cechują przejrzystość języka muzycznego, dość tradycyjna harmonika i duża dyscyplina formalna. Mimo iż nie był on wybitnym pianistą w znaczeniu wirtuozerii jazzowej, stworzył własny styl gry charakteryzujący się oszczędnością środków, wyrafinowaną fakturą kontrapunktową, ujednoliconym, stonowanym brzmieniem idealnie korespondującym z jego kompozycjami.
