Leeuw [le:u] Ton de, *16 XI 1926 Rotterdam, †31 V 1996 Paryż, holenderski kompozytor. W latach 1947–49 studiował fortepian i teorię muzyki u L. Toeboscha w Bredzie oraz kompozycję u H. Badingsa w Amsterdamie, od 194 do 1950 w Paryżu u O. Messiaena i Th. de Hartmanna. W latach 1950–54 studiował etnomuzykologię pod kierunkiem J. de Kunsta w Amsterdamie. W 1961 odbył podróż do Indii, Iranu, Japonii i na Filipiny, związaną z zainteresowaniami kulturą Dalekiego Wschodu i stanowiącą punkt zwrotny w jego twórczości kompozytorskiej, odtąd zdominowanej przez pozaeuropejskie wpływy. W latach 1954–59 reżyser dźwięku, od 1956 redaktor programów muzyki współczesnej i pozaeuropejskiej holenderskiego radia w Hilversum. Od 1959 profesor kompozycji konserwatorium w Amsterdamie i Utrechcie, w latach 1962–84 wykładowca muzyki współczesnej na uniwersytecie w Amsterdamie, od 1972 dyrektor konserwatorium w Amsterdamie. Laureat m.in. Prix Italia za oratorium Hiob (1956), nagrody im. J. Wagenaara (1983). Jest bratem pianisty, dyrygenta i kompozytora Reinberta de Leeuw (1938–2020).
Styl kompozytorski wywodzący się zarówno z tradycji muzyki europejskiej od średnio w. przez renesans do XX w., jak i (szczególnie w latach 1961–70) z kultur muzycznych Dalekiego Wschodu, jest próbą połączenia skrajnie różnych elementów. Dominuje statyczność; czynnik emocjonalny i ekspresja są zredukowane. Technika dźwiękowa łączy materiał orientalny (np. z rag hinduskich) z modalizmami melodycznymi i harmonicznymi oraz porządkowaniem dźwięków wg reguł europejskich. Leeuw nie stroni od mediów elektroakustycznych. Po 1970 jego technika kompozytorska upraszcza się: modalizmy odgrywają coraz większą rolę.
Instrumentalne:
2 koncerty skrzypcowe, 1953, 1961
Mouvements rétrogrades na orkiestrę, 1957
Symphony of Winds 1963
Spatial Music I–IV na orkiestrę, 1966–68
Gending na gamelan, 1975
Alba, koncert kameralny, 1985
Resonances na orkiestrę, 1985
Koncert na 2 gitary i orkiestrę smyczkową, 1988
Danses sacrées, koncert fortepianowy, 1990
Wokalno-instrumentalne, m.in.:
Hiob, oratorium, sł. kompozytor wg Pisma św., 1956
Sceniczne:
De droom (‘sen’), opera, libretto kompozytor wg chińskich opowieści, 1963
Alceste, opera telewizyjna, 1963
***
muzyka kameralna, elektroakustyczna