Korian, Tola

Korian Tola, właśc. Antonina Maria Kopczyńska, zam. Terlecka, *23 I 1911 Poznań, †2 III 1983 Londyn, polska pieśniarka, aktorka, filolog, córka M. Janowskiej-Kopczyńskiej i Kajetana Kopczyńskiego (1879–1940), aktora, reżysera i śpiewaka. Kształciła się w Poznaniu, w Akwizgranie i w szkole dramatycznej w Lipsku. Debiutowała jako aktorka na scenach w Lipsku, Zwickau, Kassel i Kołobrzegu. W 1931 wróciła do Poznania; od 1932 występowała w kabaretach literacko-artystycznych: „Różowa Kukułka” (Poznań), „Banda” (Warszawa), „Klub Szyderców” i in. W 1934 studiowała u Y. Guilbert w Paryżu. W latach 1935–39 występowała na scenkach literackich i w kabaretach w Paryżu, Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Moskwie, Atenach, Berlinie, Monachium, Londynie. W czasie wojny brała udział w koncertach dla oddziałów wojskowych we Francji i w Anglii. Po wojnie zamieszkała w Londynie; od 1948 dawała koncerty w Anglii, we Francji, w Belgii, we Włoszech, w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Izraelu; występowała w radio i telewizji angielskiej, grała także w teatrze Związku Artystów Scen Polskich w Londynie, publikowała artykuły i recenzje. Od 1949 była tłumaczką na międzynarodowych kongresach IFMC. Po wyjeździe do Stanów Zjednoczonych (1965) studiowała romanistykę i literaturę porównawczą na University of Chicago (dyplom 1969, doktorat 1977). Od 1967 wykładała literaturę francuską na University of Indiana w Gary, w latach 1972–78 – literaturę porównawczą w St. Xavier College w Chicago. W 1978 wróciła do Londynu, gdzie kontynuowała działalność estradową i teatralną.

Korian, występując w okresie międzywojennym na scenach kabaretów literackich, zasłynęła z nowego stylu wykonawczego, będącego połączeniem śpiewu i recytacji. Głos miała niewielki, ale dzięki zdolnościom dramatycznym, zwłaszcza umiejętności operowania gestem i mimiką, potrafiła stworzyć repertuar pieśniarski o bogatej skali ekspresji, odznaczający się ponadto walorami literackimi. Śpiewała w 9 językach pieśni ludowe i kolędy różnych narodów, negro spirituals, songi K. Weilla, dawne pieśni trubadurów i utwory kompozytorów współczesnych. Specjalnie dla Korian komponowali R. Palester i Sz. Laks, a poeta J. Audiberti pisał dla niej teksty.

Literatura: vit Tola Korian, „Ruch Muzyczny” 1983 nr 12; Tola Korian. Artystka słowa i pieśni, red. K. Fejcher, Londyn 1984; K. Fejcher-Akhtar Archiwum Toli Korian, „Pamiętnik Teatralny” 1986 z. 1.