logotypes-ue_ENG

Kondracki, Michał

Biogram i literatura

Kondracki Michał, *5 X 1902 Połtawa, †27 II 1984 Glen Cove (k. Nowego Jorku), polski kompozytor. W latach 1923–27 studiował w konserwatorium w Warszawie u R. Statkowskiego i K. Szymanowskiego (kompozycja), H. Melcera-Szczawińskiego (fortepian). W latach 1927–30 odbył studia w Ecole Normale de Musique w Paryżu u P. Dukasa, P. Vidala i N. Boulanger, był też sekretarzem Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków w Paryżu. Po powrocie do Warszawy zajmował się komponowaniem, krytyką i publicystyką muzyczną oraz działalnością społeczną. Był współorganizatorem i wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, wiceprezesem Stowarzyszenia Pisarzy i Krytyków Muzycznych, członkiem rady artystycznej Opery Warszawskiej, członkiem zarządów: Towarzystwa Miłośników Tańca Artystycznego i Towarzystwa im. K. Szymanowskiego. Zajmował się również zbieraniem folkloru muzycznego na Huculszczyźnie, Podhalu i Żywiecczyźnie. Wybuch wojny w 1939 zastał go na Morzu Śródziemnym. W 1940 dotarł do Brazylii i zamieszkał w Rio de Janeiro, gdzie współpracował z rozgłośnią radiową (m.in. cykl audycji muzycznych po śmierci I.J. Paderewskiego). W X 1943 wyjechał do Stanów Zjednoczonych i zamieszkał w Nowym Jorku, później osiedlił się w Sea Cliff pod Nowym Jorkiem, gdzie uczył prywatnie gry na fortepianie. Współpracował też z telewizją Voice of America, dla której przeprowadzał wywiady z polskimi artystami występującymi w Stanach Zjednoczonych. Był prezesem The Long Island Little Orchestra Society. W latach 1948–49 i w 1957–69 był korespondentem „Ruchu Muzycznego”. W 1960 przeniósł się do Glen Cove, gdzie mieszkał do końca życia. Kondracki był zamiłowanym podróżnikiem i wielkim miłośnikiem przyrody, i te cechy w dużym stopniu ukształtowały jego życie na emigracji. Kondracki miał dwuczłonowe nazwisko z przydomkiem Ostoya, którego jednak nigdy nie używał.

Kondracki należał do czołówki polskiej awangardy muzycznej w okresie międzywojennym. Bogata i zróżnicowana stylistycznie twórczość rokowała mu wysoką pozycję w muzyce europejskiej. Siła jego talentu sprawiła, że nie został ani epigonem K. Szymanowskiego, ani naśladowcą szkoły francuskiej, której zawdzięczał opanowanie współczesnej techniki kompozytorskiej. Twórczość Kondrackiego cechował ewolucjonizm przejawiający się w umiejętności wchłaniania i przetwarzania nowych prądów oraz urozmaiconym sposobie wykorzystania tworzywa ludowego. Utwory Kondrackiego charakteryzowały się rozmachem i żywiołowością, jędrną rytmiką, wyrazistą instrumentacją, później także liryzmem i nastrojowością. Przedwojenna twórczość Kondrackiego w znacznej części uległa zniszczeniu; po 1939 komponował niewiele, poświęcając się niemal wyłącznie pracy pedagogicznej. Na uwagę zasługuje też przedwojenny dorobek publicystyczny Kondrackiego, liczący kilkaset artykułów i recenzji muzycznych.

Literatura: Z. Jachimecki Muzyka polska 1796–1930, w: Polska, jej dzieje i kultura, red. A. Brückner, t. 3, Warszawa 1932; K. Regamey Michał Kondracki, „Muzyka” 1936 nr 1–6; A. Mrygoń Michał Kondracki, w: Muzyka źle obecna, red. K. Tarnawska-Kaczorowska, Warszawa 1989.

Kompozycje i prace

Kompozycje:

Instrumentalne:

3 utwory op. 1 na fortepian, 1923, zaginione

utwory z lat 1924–26 na fortepian, m.in. Kołysanka Don Juana, Scherzo, Preludium i fuga, zaginione

Kwartet smyczkowy, 1925, zaginiony

I Koncert fortepianowy, 1926, zaginiony

Partita na orkiestrę, 1926

Mała symfonia góralska „Obrazy na szkle”, 1930, wyd. Warszawa 1934

Żołnierze (Parade) na orkiestrę, 1932, wyd. Warszawa 1937

Suita kurpiowska na orkiestrę, 1933, zaginiona

Nokturn na orkiestrę, 1934, zaginiony

II Koncert fortepianowy, 1935, zaginiony

Trio na flet, klarnet i fagot, 1935

Koncert na orkiestrę, 1935, zaginiony

Mecz na orkiestrę, 1935, zaginiony

Toccata na orkiestrę, 1939

Epitafia na orkiestrę, 1939

Taniec brazylijski na fortepian 1942

Noites cariocas, Rio de Janeiro na fortepian, ok. 1942

Symfonia zwycięstwa na orkiestrę, 1944

Taniec brazylijski na orkiestrę, 1944

Concertino in C na fortepian i małą orkiestrę, 1944

Groteska na orkiestrę, 1944

Psalm na orkiestrę, 1944

Taniec uliczników na orkiestrę, 1945

Oberek na orkiestrę symfoniczną, 1949

Nokturn na orkiestrę smyczkową i harfę, 1951

Pastorale na orkiestrę, 1954

Kolęda na flet i orkiestrę smyczkową, 1955

Moods na fortepian, 1956

Hymn do Afrodyty na orkiestrę smyczkową, 1958

Wokalne:

Kołysanka na chór a cappella, sł. ludowe, wyd. Warszawa 1934

Ptaszki św. Franciszka na chór a cappella, sł. J. Liebert, wyd. Warszawa 1938

Canção marcial da mocidade na chór a cappella, 1941

Wokalno-instrumentalne:

2 pieśni op. 2 na głos i fortepian, 1924, zaginione

A jeżeli nic na głos i fortepian, sł. J. Tuwim, 1924, zaginione

Dziewczyna i pajacyk na głos i fortepian, sł. kompozytor, przed 1926, zaginione

Jaś i Kasia na głos i fortepian, sł. kompozytor, przed 1926, zaginione

Krasula, kantata humorystyczna na chór i orkiestrę, 1931, zaginiona

Kolęda na głos i fortepian, sł. J. Liebert, 1937

Cantata ecclesiastica na chór i orkiestrę, 1937

10 piosenek ludowych na głos i fortepian, przed 1939

Hymn olimpijski „Happy the Man” na chór i orkiestrę, 1954

Sceniczne:

Popieliny, 1-aktowe misterium ludowe przerobione w 1933 z opery komicznej Marchołt wg J. Kasprowicza, 1927, zaginione

Metropolis, akcja symfoniczno-baletowa, libretto kompozytor, 1929, zaginione

Legenda czyli baśń krakowska, balet, libretto L.H. Morstin, 1937

muzyka filmowa: 2 uwertury, 1940

 

Prace:

Romantyzm w dobie współczesnej, „Muzyka” 1928 nr 7–9

Modernizm i moderniści, „Kwartalnik Muzyczny” 1930 nr 9

Muzyka dawna a dzisiejsza, „Kwartalnik Muzyczny” 1931 nr 12/13

Muzyka ludowa jako materiał dla twórczości muzycznej, „Kwartalnik Muzyczny” 1931 nr 12/13

Współczesna muzyka góralska na Podhalu i Żywiecczyźnie, „Kwartalnik Muzyczny” 1932 nr 14/15

Współczesna technika kompozytorska, „Muzyka” 1932 nr 1/2

O misji krytyka muzycznego, „Muzyka” 1934 nr 10, 11/12

Zasadnicze zagadnienia współczesnej kultury muzycznej w Polsce, „Muzyka Polska” 1934 z. 2

Muzyka Huculszczyzny, „Muzyka Polska” 1935 z. 3

Stosunek kompozytorów do muzyki ludowej, „Muzyka Polska” 1936 z. 2

O kult dzieła Szymanowskiego, „Muzyka Polska” 1937 z. 4

O kierunkach współczesnej muzyki polskiej, „Muzyka Polska” 1937 z. 6