Komorowski Ignacy Marceli, *24 II lub 13 I 1824 Warszawa, †14 X 1857 Warszawa, polski kompozytor, skrzypek i wiolonczelista. Gry na fortepianie uczył się u W. Szaniora, następnie studiował grę skrzypcową u J. Bułakowskiego i J. Hornziela. Od 1838 śpiewał w amatorskim chórze J. Krogulskiego przy kościele Pijarów. W 1842 rozpoczął naukę gry na wiolonczeli u J. Szablińskiego, później u A. Hermana. Po krótkotrwałych studiach u A. Freyera (harmonia i kontrapunkt) i u K. Kurpińskiego (kompozycja) wykształcenie teoretyczne uzupełniał samodzielnie. Twórczość kompozytorską rozpoczął od tanecznych utworów fortepianowych; w latach 1844–45 tworzył pierwsze pieśni do poezji T. Lenartowicza, z którym się przyjaźnił. W 1847 udzielał prywatnie lekcji gry na fortepianie, skrzypcach i wiolonczeli; w VI 1848 objął posadę nauczyciela muzyki w domu Kretkowskich w Kamiennej na Kujawach. Od 1 V 1850 do 1856 (z roczną przerwą od VII 1852) pracował jako trzeci wiolonczelista w orkiestrze Teatru Wielkiego w Warszawie, udzielał lekcji muzyki i komponował. W 1855 ogłosił prenumeratę na cykl pieśni Śpiewy polskie w celu zdobycia środków na leczenie za granicą rozwijającej się choroby płuc. We IX 1856 wyjechał do Włoch (Triest, Wenecja, Rzym), następnie z bratem Józefem (aktorem) przebywał w Paryżu i na kilkutygodniowej kuracji w Ems. W VII 1857 powrócił do Warszawy w beznadziejnym stanie zdrowia.
Komorowski tworzył pieśni przeważnie do słów polskich poetów, głównie T. Lenartowicza. Jakkolwiek nie wykształcił w nich własnego stylu muzycznego, to jednak odegrały one znaczącą rolę w rozwoju polskiej liryki wokalnej. Umiał trafnie wyzyskać folklor (zwłaszcza Mazowsza), który poznawał podczas wspólnych wycieczek na wieś z O. Kolbergiem, W. Gersonem i T. Lenartowiczem. Stylizował głównie rytmy taneczne – mazura, mazurka, rzadziej kujawiaka czy dumki. Inspirowały go także pieśni powstania listopadowego (Panna młoda, Ułan). Niektóre pieśni zawierają elementy polskiej piosenki miejskiej z 2. poł. XIX w. (Pieśń z wieży, Rozmowa ze słowikiem, Anioł i pacholę). Niewielkie były natomiast wpływy na Komorowskiego współczesnych mu twórców – Chopina i Moniuszki, choć ślady harmoniki Chopina wykazuje np. pieśń Prośba dziewczyny. Liryczny talent Komorowskiego doskonale reprezentują – wykonywana do dziś Kalina i polonez Chociaż to życie idzie po grudzie; popularnością dorównywały one pieśniom Moniuszki i były wielokrotnie wydawane w układzie oryginalnym i w transkrypcjach. Niekiedy jednak Komorowski sięgał po ton dramatyczny (Żal Turczynki).
Literatura: J. Reiss Śpiewak Kaliny, „Poradnik Muzyczny” 1950 nr 5 s. 4–7; J. Prosnak Ignacy Komorowski – w setną rocznicę śmierci, „Ruch Muzyczny” 1957 nr 12; S. Szenic Cmentarz Powązkowski. 1851–1890, Warszawa 1982.
Edycje:
Pieśni wybrane, wyd. J. Prosnak, Kraków 1961
Kompozycje:
Wokalno-instrumentalne:
Kalina na głos solo i fortepian, sł. T. Lenartowicz, wyd. Warszawa 1845 I. Klukowski
Duch sieroty na głos solo i fortepian, sł. T Lenartowicz, wyd. Warszawa 1847 I. Klukowski
Gołąbek na głos solo i fortepian, sł. T. Lenartowicz, wyd. Warszawa 1847 G. Sennewald
Hej, do tańca dziewuchy, mazur na głos solo i fortepian, sł. T. Lenartowicz, wyd. Warszawa 1847 I. Klukowski
Módl się na głos solo i fortepian, sł. T. Lenartowicz, wyd. Warszawa 1847 G. Sennewald
Żal Turczynki na głos solo i fortepian, sł. A. Chodźko, wyd. Warszawa 1847 I. KlukowskiPieśń minstrela na głos solo i fortepian, sł. W. Scott, tłum. A.E. Odyniec, wyd. Warszawa 1850 R. Friedlein
Wspomnienie. Triolet na głos solo i fortepian, sł. A. Baranowski, wyd. Warszawa 1850 R. Friedlein
Dziewięć śpiewów polskich na głos solo i fortepian: 1. Pieśń z wieży, sł. A. Mickiewicz, 2. Pieśń wschodnia, sł. A. Chodźko, 3. Panna młoda, sł. W. Wolski, 4. Do Helenki, 5. Ułan, 6. Nowa miłość, sł. J. Goethe, tłum. J.D. Minasowicz, 7. Łza, sł. J. Korsak, 8. Ukrainiec, sł. A. Chodźko, 9. Młoda matka, sł. W. Wolski, wyd. Warszawa 1852 G. Sennewald, R. Friedlein, I. Klukowski, pt. Ośm śpiewów polskich, wyd. Warszawa 1861 Gebethner i Wollf [bez nr 6]
Nowa miłość na głos solo i fortepian, sł. J. Goethe, tłum. J.D. Minasowicz, wyd. Warszawa 1855 R. Friedlein
Powiśle na głos solo i fortepian, sł. K. Kucz, wyd. Warszawa 1855 R. Friedlein
Chociaż to życie idzie po grudzie, polonez na głos solo i fortepian, sł. W. Pol, wyd. Warszawa 1856 R. Friedlein
Do bociana na głos solo i fortepian, sł. S. Jachowicz, w: S. Jachowicz Nowe śpiewy dla dzieci, wyd. Warszawa 1856
Kujawiak „A tam w karczmie” na głos solo i fortepian, sł. J. Gregorowicz, wyd. Warszawa 1856 R. Friedlein
Rosa na głos solo i fortepian, sł. S. Jachowicz, w: S. Jachowicz Nowe śpiewy dla dzieci, wyd. Warszawa 1856
Tęsknota dziewczyny na głos solo i fortepian, sł. T. Lenartowicz, wyd. Warszawa ok. 1856 G. Sennewald
Śpiewy polskie na głos solo i fortepian: 1. Anioł i pacholę, sł. W. Pol; 2. Już nie powróci, sł. F. Skarbek; 3. Melodia, sł. T. Moore, tłum. A.E. Odyniec; 4. Prośba dziewczęcia; 5. Rozmowa ze słowikiem, sł. T. Lenartowicz; 6. Śpiew żniwiarki, sł. W Syrokomla; 7. Trzy pieśni z „Lirenki”, sł. T. Lenartowicz; 8. Wspomnienie, sł. A. Puszkin, tłum. A. Baranowski; 9. Drzym sobie duszo, sł. E. Wasilewski, wyd. Warszawa 1856 nakładem własnym
Tęskne chłopię na głos solo i fortepian, sł. F. Faleński, wyd. Warszawa 1857 G. Sennewald
Zozulicz, dumka na głos solo i fortepian, sł. J.B. Zaleski, wyd. Warszawa 1857 G. Sennewald
Galary na głos solo i fortepian, wyd. Warszawa 1858 Gebethner i Spółka
Śpiew masek z „Marii” na głos solo i fortepian, sł. A. Malczewski, wyd. Warszawa 1858 Gebethner i Spółka
Hymn Gutenberga na głos solo i fortepian, sł. T. Lenartowicz, wyd. Warszawa 1866–69 J. Kaufmann
Krakowiak „Zapomniane skrzypki moje” na głos solo i fortepian, sł. E. Wasilewski, wyd. Warszawa 1867 J. Kaufmann
Kwiaty na głos solo i fortepian, wyd. Warszawa 1867 Gebethner i Wollf
Nie patrz na mnie dziewczę lube na głos solo i fortepian, wyd. Warszawa 1867 J. Kaufmann
Wilia na głos solo i fortepian, sł. A. Mickiewicz, wyd. Warszawa 1867 J. Kaufmann
Nad Wisłą na głos solo i fortepian, sł. T. Lenartowicz, wyd. Warszawa 1868 J. Kaufmann
Światło spadające na głos solo i fortepian, sł. S. Kapliński, wyd. Warszawa 1874 Hösick
Msza na chór i orkiestrę, zaginione
Te Deum na chór i orkiestrę, zaginione
Instrumentalne:
Polonez na fortepian dedykowany J. Tymowskiemu, wyd. Warszawa 1842 I. Klukowski, Spiess i Ska
Dwa mazury na fortepian, wyd. Warszawa 1847 Spiess i Ska, Warszawa 1865 J. Kaufmann
Mazur na fortepian, wyd. „Lutnia”, Tygodnik Muzyczny Warszawa 1848 nr 44
Trzy mazurki na fortepian, wyd. Warszawa 1864 J. Kaufmann
Pieśń bez słów na fortepian, wyd. Warszawa 1866 J. Kaufmann
