Horneman, Christian

Horneman [h’or~] Christian Frederik Emil, *17 XII 1840 Kopenhaga, †8 VI 1906 Kopenhaga, duński kompozytor, dyrygent i pedagog. Jego ojcem był Emil Horneman (1809–1870), kompozytor, księgarz i wydawca muzyczny. To u niego młody Christian uczył się muzyki, a następnie w latach 1858–60 studiował wraz z E. Griegiem w konserwatorium w Lipsku u E. Richtera, I. Moschelesa i M. Hauptmanna. Przyjaźń z Griegiem, zawarta w czasie studiów, przetrwała przez całe życie. Po powrocie do Kopenhagi Horneman założył wraz z ojcem księgarnię muzyczną i komponował pod własnym nazwiskiem oraz pod pseudonimami muzykę taneczną dla celów zarobkowych. W tym samym czasie rozpoczął pracę nad swym najważniejszym dziełem, operą Aladdin, którą ukończył dopiero w 1888. W 1865 wraz z innymi młodymi kompozytorami – Griegiem, R. Nordraakiem, G. Matthisonem-Hansenem i L. Hornbekkiem – założył towarzystwo Euterpe, którego został dyrygentem. Miało ono na celu popieranie i wykonywanie nowej muzyki skandynawskiej. Po rozwiązaniu towarzystwa w 1867 Horneman wyjechał za granicę, m.in. do Lipska, gdzie na koncercie Gewandhausu dyrygował swoją uwerturą do opery Aladdin. Następnie wrócił do Kopenhagi i organizował koncerty w Casinosalen, które jednak po jednym sezonie zostały zaniechane. W 1872 sprzedał księgarnię i w 1874 założył wraz z O. Mallingiem Koncertforeningen, którego koncertami dyrygowali obaj na zmianę do 1879, od kiedy to Horneman zajął się wyłącznie kompozycją i działalnością pedagogiczną. W tym samym roku zorganizował kurs nauczania muzyki, przekształcony w 1880 w Hornemans Musik-Institut, w którym uczyli się zarówno amatorzy, jak i muzycy zawodowi. Horneman był dyrektorem tego instytutu i uczył tamże gry na fortepianie. W 1888 został mianowany tytularnym profesorem uniwersytetu w Kopenhadze.

Horneman nie był za życia doceniany w Danii jako kompozytor. Opera Aladdin, jego główne dzieło, przyjęta była bardzo chłodno, dopiero po ponownym wykonaniu w 1902 wzbudziła zainteresowanie. Obecnie uważana jest za jedną z najważniejszych duńskich oper XIX w., a uwertura do tego dzieła należy do najpopularniejszych utworów Hornemana. Popularność zdobyła sobie także Kantate ved Universitets Mindefest for Christian IX, której zakończenie „Vort Hjem, du danske Jord” (‘nasz domu, ty duńska ziemio’) stało się duńską pieśnią narodową. Horneman wyzyskiwał w swych utworach stare duńskie melodie ludowe i rytmy tańców ludowych. Jego twórczość nie ma jednak tak wyraźnie narodowego charakteru, jak twórczość innych kompozytorów, np. J.P.E. Hartmanna. Pod względem stylistycznym pozostaje ona pod wpływem muzyki niemieckiej, przede wszystkim Schumanna, a także Brahmsa.

Literatura: K.A. Bruun Dansk musiks historie, t. 2, Kopenhaga 1969.