Hoffman, Jan

Hoffman Jan, *11 VI 1906 Kraków, †25 X 1995 Kraków, polski pianista i pedagog. Był uczniem K. Czop-Umlauf (uczennicy M. Czartoryskiej), J. Śliwińskiego, a następnie W. Łabuńskiego w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, gdzie w 1928 uzyskał dyplom. W latach 1928–31 był uczniem i asystentem E. Petriego w Krakowie oraz w Berlinie. Pracę pedagogiczną rozpoczął w szkole S. Kasparek we Lwowie, gdzie dojeżdżał w latach 1928–31. W latach 1931–33 był profesorem konserwatorium w Krakowie, w latach 1934–39 prowadził prywatne lekcje fortepianowe i kursy pedagogiczne w Krakowie, we Lwowie i w Bielsku. W latach 1940–41 był docentem konserwatorium we Lwowie, później ukrywał się przed gestapo w Krakowie, prowadząc tajne nauczanie i dając sporadycznie tajne koncerty. Po II wojnie światowej współorganizował PWSM (obecnie Akademia Muzyczna) w Krakowie, pełniąc kolejno funkcje: dziekana wydziału instrumentalnego (1945–49 i 1954–1955), kierownika katedry fortepianowej (1963–78), prorektora (1963–1966), rektora (1966–69) i ponownie prorektora (1975–78). W 1958 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Równolegle wiele koncertował w kraju i za granicą (m.in. Holandia, Belgia, Niemcy i kraje ościenne), w latach 1926–68 współpracował z PR. W latach 1949–70 Hoffman był jurorem 5 konkursów chopinowskich oraz jurorem innych konkursów pianistycznych w kraju (Bydgoszcz, Łódź) i za granicą (I Międzynarodowy Konkurs im. R. Schumanna w Berlinie, Praska Wiosna, konkursy w Bolzano, Vercelli, Seregno, a także 5-krotnie Monachium w latach 1966–75). W latach 1962–81 corocznie w lecie prowadził w Helsinkach mistrzowskie kursy dla pianistów fińskich, a w latach 1977–78 kursy pianistyczne w Weimarze. Hoffman był współorganizatorem i członkiem zarządu SPAM, przez 12 lat wiceprzewodniczący Zarządu Głównego i przewodniczący rady naukowej TIFC. Od 1949 opracował do wydania w PWM ok. 170 pozycji z zakresu literatury fortepianowej – koncertowej i pedagogicznej (w tym wiele z A. Riegerem i Z. Drzewieckim) – oraz cykle i wybory pieśni (z S. Hoffmanową). W 1978 przeszedł na emeryturę, lecz nadal był aktywny jako pedagog w Akademii Muzycznej w Krakowie. W 1950 otrzymał nagrodę państwową I stopnia (zespołową), w 1955 Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, w 1980 Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, w 1964, 1968 i w 1986 Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia, w 1974 tytuł Zasłużonego Nauczyciela PRL, w 1988 Order Sztandaru Pracy I klasy. Od wczesnej młodości Hoffman koncertował jako kameralista i solista (m.in. pod dyrekcją G. Fitelberga, następnie W. Bierdiajewa, J. Krenza, K. Masura, S. Wisłockiego, W. Rowickiego i in.), a w latach międzywojennych również jako dyrygent. W swym wszechstronnym repertuarze koncertowym po wojnie często uwzględniał utwory kompozytorów współczesnych, zwłaszcza polskich (m.in. Lutosławskiego, Spisaka, Szałowskiego, wszystkie utwory Malawskiego; był pierwszym wykonawcą jego Etiud symfonicznych pod dyrekcją kompozytora). Występował wielokrotnie z E. Umińską i J. Mikulskim, grając m.in. tria Mozarta, Beethovena, Brahmsa, zarejestrowane też archiwalnie dla PR. W 1950 – z okazji 200. rocznicy śmierci J.S. Bacha – wraz z Z. Drzewieckim, B. Woytowiczem i J. Ekierem prezentował koncerty Bacha na 2, 3 i 4 fortepiany, w latach następnych wykonywane też w kraju i za granicą przez PN. Do najwybitniejszych uczniów Hoffmana należeli: W. Kędra, J. Baster, J. Dolny, M. Drewnowski, A. Wodnicki, a także liczne grono pianistów fińskich, m.in. T. Mikkilä (juror dwóch konkursów chopinowskich), M. Hamaläinen i L. Suhonen. Jako pedagog Hoffman kładł szczególny nacisk na muzyczne i psychologiczne aspekty interpretacji dzieła muzycznego, którym podporządkowywał zagadnienia instrumentalne. Stworzył więc własną metodę, którą można określić jako filozofię gry na fortepianie; strona psychiczna i wyobraźnia dźwiękowa muzyka stanowiły wg niej punkt wyjścia i cel osiągnięcia swobody artystycznej oraz pełni opanowania instrumentu.