Érard, Sébastien

Érard [εr’a:r] Sébastien, *5 IV 1752 Strasburg, †5 VIII 1831 Passy k. Paryża, francuski budowniczy instrumentów muzycznych. Syn stolarza, praktykował w warsztacie ojca i uczęszczał do szkoły technicznej. W 1768 przeniósł się do Paryża, gdzie pracował kolejno u dwóch budowniczych klawesynów. Po skonstruowaniu w 1776 klawesynu z ulepszonym mechanizmem (clavecin mécanique), który wzbudził uznanie i przyniósł rozgłos, Érard założył warsztat w zamku swojej protektorki księżnej de Villeroy. Tutaj w 1777 powstał jego pierwszy fortepian stołowy. Wzrastające powodzenie instrumentów Érarda umożliwiło mu założenie z bratem Jean-Baptistem w 1780 własnego warsztatu, w którym zbudował m. in. dla Marii Antoniny fortepian-organy (piano organisé), tj. połączenie fortepianu z małym pozytywem o 2 manuałach. W 1783 zastosował pedał do tłumików i pedał przesuwający klawiaturę. W 1786 wyjechał do Anglii, aby założyć filię firmy paryskiej. W 1792 uzyskał w Londynie patent na ulepszanie harf i fortepianów. Pierwszy fortepian zbudował w Paryżu w 1796. Érard dokonał szeregu udoskonaleń w mechanice fortepianu, do których należą m. in. agrafy (1808), konstrukcja ramy metalowej oraz mechanizm repetycyjny z podwójnym wymykiem (1808—21). Pracował również nad ulepszeniem harfy pedałowej, wprowadzając w 1810 pedał umożliwiający podwójne przestrajanie strun. Ostatnim jego dziełem były 3-manuałowe organy z pedałem i żaluzją, przeznaczone dla kaplicy w Tuileries, oraz fisharmonia (orgue expressif). W uznaniu zasług otrzymał złote medale, a w 1827 został mianowany kawalerem Legii Honorowej.

Literatura: J. Gardien Les Érards, Paryż 1962.