Zaleski Wacław Michał, pseud. Wacław z Oleska, *18 IX 1799 Olesko, †24 II 1849 Wiedeń, polski badacz folkloru, poeta i działacz polityczny. Studiował w latach 1818–25 na uniwersytecie we Lwowie. Od 1821 zaczął zbierać pieśni ludowe, podania i przysłowia. W 1833 wydał we Lwowie pod pseudonimem Wacław z Oleska Pieśni polskie i ruskie ludu galicyjskiego. Z muzyką instrumentowaną przez K. Lipińskiego, pierwszy polski zbiór folklorystyczny, największy do czasów O. Kolberga. W rozprawie wstępnej omówił genezę, rodzaje i tematykę pieśni galicyjskich oraz podkreślił znaczenie pieśni ludowych w tworzeniu literatury narodowej. Zbiór zawiera 1496 pieśni polskich i ruskich, w tym 160 z melodiami, podzielonych na 2 grupy: pieśni żeńskie (1459) i męskie (37). Do pierwszych należą „śpiewane przy różnych uroczystościach np. weselnych, przy różnych obrzędach i świątkach, np. haiłki, przy różnych zatrudnieniach i zabawach wiejskich, tudzież różnych stanów, np. pasterskie, przy ochotach wiejskich np. do tańca, miłosne, zwłaszcza dumki”. Do męskich należą pieśni „tyczące się zdarzeń krajowych, czyli historyczne i tyczące się zdarzeń pojedynczych osób”. Ponadto Zaleski publikował przekłady dum ukraińskich oraz artykuły, np. O pieśniach ludu polskiego i ruskiego („Pątnik Narodowy”, Lwów 1827), w którym poruszył następujące zagadnienia: „Charakterystyczne znamiona pieśni ludu; pieśni ludowe co do treści; jak w zbieraniu pieśni postępować należy; jakiej treści powinny być uwagi do pieśni ludu dołączyć się mające”. Aktywność polityczna Zaleskiego, np. w 1848 funkcja gubernatora Galicji, wpłynęła na ograniczenie jego działalności naukowej.
Literatura: K. Ostaszewski-Barański Wacław Michał Zaleski (1799–1849), Lwów 1912.
