Wirzbięta, Wierzbięta, Maciej, *1523, † między 15 a 17 VI 1605 Kraków, polski drukarz muzyczny. Pochodził z krakowskiej rodziny mieszczańskiej, był ławnikiem, przeszedł z katolicyzmu na kalwinizm i w 1571 był seniorem zboru krakowskiego. Drukarstwa uczył się u F. Unglera; był jednym z ostatnich kierowników drukarni H. Unglerowej. W 1554 kupił drukarnię Bernarda Wojewódki z Brześcia Litewskiego, z 1557 pochodzą pierwsze datowane druki Wirzbięty; w 1565 otrzymał tytuł typografa królewskiego. Jego drukarnia, obok Łazarzowej, była najsławniejszą oficyną polskiej reformacji. Techniką druku czcionkowego Wirzbięta nie dorównywał Drukarni Łazarzowej, ale drzeworyty nie ustępowały najlepszym wzorom. Jego druki stały na wysokim poziomie edytorskim i artystycznym. Polskie teksty drukował szwabachą, łacińskie antykwą i kursywą. Z jego oficyny wyszło 150 znanych dzisiaj druków, przeważnie w języku polskim; drukował dzieła najwybitniejszych przedstawicieli nauki i literatury tego okresu, m.in. Ł. Górnickiego, J. Kochanowskiego, J. Lubelczyka, M. Reja, A. Trzecieskiego i C. Bazylika, wydawał też rozprawy teologiczne. Z muzykaliów drukowanych ruchomą czcionką notacji menzuralnej zachowały się 2 pojedyncze pieśni 4-głosowe: C. Bazylika Pyeśń z Ewányeliey wyięta z tekstem J. Lubelczyka (1557) i anonimowa Pyeśń Sthateczney Krześciańskiey Paniey z tekstem A. Trzecieskiego (1572) oraz 3 zbiory pieśni jednogłosowych: luterański, pierwszy polski wierszowany Psałterz Dawida J. Lubelczyka (1558), kalwiński Kátechizm, tho iesth Summá wiáry Krześciáńskiey [ok. 1564–67] i kancjonał braci czeskich Cantional albo pieśni duchowne (1569) z drzeworytami notacji chorałowej. Od 1603 wydawnictwa Wirzbięty były w indeksie ksiąg zakazanych i odtąd druki protestanckie ukazywały się anonimowo, a w 1617 w większości spłonęły na stosie. Wirzbięta miał także księgarnię, którą prowadził z zięciem P. Fabriciusem. Po śmierci Wirzbięty drukarnię przejął jego syn Paweł (†1610). Dalsze losy oficyny nie są znane.
Literatura: M. Przywecka-Samecka Drukarstwo muzyczne w Polsce do końca XVIII wieku, Kraków 1969; P. Poźniak Repertuar polskiej muzyki wokalnej w epoce Renesansu, Kraków 1999.
