Wiora, Walter

Wiora Walter, *30 XII 1906 Katowice, †9 II 1997 Tutzing, niemiecki muzykolog. Studiował w Berlinie w latach 1925–27 w Hochschule für Musik, 1926–36 muzykologię, etnografię i etnologię na Friedrich-Wilhelm-University, m.in. u H. Aberta, F. Blumego, E.M. von Hornbostla, H.J. Mosera, C. Sachsa, A. Scheringa, G. Schünemanna i J. Wolfa oraz u W. Gurlitta w Albert-Ludwigs-University we Fryburgu Bryzgowijskim, gdzie w 1937 doktoryzował się na podstawie rozprawy Die Variantenbildung im Volkslied. Ein Beitrag zur systematischen Musikwissenschaft. W latach 1936–41 pracował na stanowisku asystenta w tamtejszym Deutsches Volksliedarchiv; w 1941 habilitował się, przedstawiając dysertację Die Herkunft der Melodien in Kretschmers und Zuccalmaglios Sammlung. W 1942 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego uniwersytetu w Poznaniu, nie objął jednak tego stanowiska z powodu jednoczesnego powołania do służby w Wehrmachcie. Po wojnie wrócił do pracy w Deutsches Volksliedarchiv (1946–58). W 1956 założył w Kilonii Herder-Institut für Musikgeschichte, którym kierował do 1962, gromadząc cenne materiały do studiów nad historią muzyki Europy Środkowo-wschodniej i Wschodniej (obecnie znajdują się w Herder-Institut w Magdeburgu). W 1958 został mianowany profesorem muzykologii na Christian-Albrechts-University w Kilonii jako następca F. Blumego. W latach 1962–63 wykładał gościnnie na Columbia University w Nowym Jorku. W latach 1964–72 pracował na stanowisku profesora muzykologii na Universität des Saarlandes w Saarbrücken, w 1972 przeszedł na emeryturę i przeprowadził się do Tutzing. Wiora pełnił ważne funkcje w licznych organizacjach, m.in. od 1955 członek zarządu International Folk Music Council (obecnie International Council for Traditional Music), w latach 1956–65 członek zarządu Deutscher Musikrat, 1961–64 członek Deutsche UNESCO-Kommission, 1962–65 wiceprzewodniczący Gesellschaft für Musikforschung. Poświęcono mu cztery księgi pamiątkowe zawierające szczegółową bibliografię jego prac.

Piśmiennictwo Wiory charakteryzuje szerokie spektrum poruszanych zagadnień z zakresu muzykologii systematycznej i historii oraz etnomuzykologii. Podejmował on dyskusję na temat celów i metod muzykologicznych, a w jednym z głównych swoich dzieł – Die vier Weltalter der Musik – przedstawił koncepcję globalnej historii muzyki. Prowadzonym studiom starał się nadać uniwersalną perspektywę, określając przedmiot badań muzykologicznych jako „muzykę ludzi i kultur”. Pojmując reprezentowaną przez siebie dyscyplinę jako naukę o muzyce tworzonej, wykonywanej i słuchanej przez człowieka, nawiązywał do założeń cultural anthropology A. Merriama i J. Blackinga. Odpowiedzi na stawiane pytania badawcze poszukiwał drogą analiz ogromnego materiału muzycznego, pochodzącego z różnych okresów historycznych i z różnych rejonów świata z uwzględnieniem muzyki różnych warstw społecznych, muzyki kobiet i dzieci. W zakresie muzykologii porównawczej najwięcej miejsca poświęcił niemieckiej pieśni ludowej, traktując ją jako część wspólnego, europejskiego dziedzictwa. Próbował wykazać, iż pieśń ludowa stanowi spoiwo całej muzyki europejskiej. Ze szczególnym zaangażowaniem gromadził materiały związane ze wschodnioniemieckim dziedzictwem kulturowym, czego wyrazem było utworzenie Instytutu Herdera. Wiedzę muzykologiczną popularyzował w audycjach radiowych.

Literatura: Festschrift für W. Wiora, red. L. Finscher i Ch.-H. Mahling, Kassel 1967; Über Symphonien. Beiträge zu einer musikalischen Gattung. W. Wiora zum 70. Geburtstag, red. Ch.-H. Mahling, Tutzing 1979; A. Bruckner. Studien zu Werk und Wirkung. W. Wiora zum 30. Dezember 1986, red. Ch.-H. Mahling, Tutzing 1988; Festschrift W. Wiora zum 90. Geburtstag, red. Ch.-H. Mahling i R. Seiberts, Tutzing 1997; nekrologi: L. Finscher, „Die Musikforschung” L, 1997, Ch.-H. Mahling, „Jahrbuch für Volksliedforschung” XLII, 1997, W. Suppan, „Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae” XXXVIII, 1997.