Willan, Healey

Willan [^uyl^en] James Healey, *12 X 1880 Balham (Surrey), †16 II 1968 Toronto, kanadyjski kompozytor, organista, dyrygent i pedagog. Od 1885 uczył się u W. Haya Sangstera w St Saviours Choir School w Eastbourne, gdzie był następnie w latach 1891–95 organistą i chórmistrzem; równocześnie kształcił się u W. Stevensona Hoyte’a (organy) i E. Howarda-Jonesa (fortepian) w Londynie. Do 1903 był organistą i chórmistrzem w kościele w St Albans (Hertfordshire) i Wanstead oraz w latach 1903–13 w kościele St John the Baptist w Kensington. Od 1913 do 1936 był kierownikiem klasy teorii muzyki, w latach 1920–36 wicedyrektorem, następnie do 1950 profesorem konserwatorium w Toronto, gdzie od 1932 do 1964 pełnił również funkcję uniwersyteckiego organisty. W latach 1913–21 był organistą w St Paul’s Anglican Cathedral w Toronto, w 1921–67 organistą i kierownikiem muzycznym w tamtejszym anglikańskim kościele św. Marii Magdaleny. Od 1934 do 1939 dyrygował założonym przez siebie zespołem Tudor Singers, propagującym muzykę renesansu. W latach 1922–23 oraz 1933–35 był przewodniczącym Royal Canadian College of Organists, w 1933 członkiem zarządu Canadian Association of Performers and Composers (CAPAC), w 1950 współzałożycielem Gregorian Association of Toronto (późniejsze Gregorian Association of Canada). W 1953 jego hymn O Lord, Our Governour zabrzmiał podczas koronacji Elżbiety II. Otrzymał honorowe doktoraty Queens University (1952), University of Manitoba (1954), McMaster University (1962), Lambeth Doctorate nadany przez Arcybiskupa Canterbury (1956), Canada Council Medal (1961) oraz tytuł Companion of the Order of Canada (1967). Autor podręczników: The Standard Course of Graded Studies for the Pianoforte (7 t., Oakville 1924) oraz Graded Sight-reading Exercises for Piano (z E. MacMillanem, 2 t., Oakville 1939).

W twórczości kompozytorskiej Willana największe znaczenie mają liczne dzieła chóralne oraz muzyka organowa. W stylistyce jego utworów pojawiają się z jednej strony wpływy muzyki R. Wagnera, przede wszystkim w gęstej, schromatyzowanej harmonii, z drugiej strony — wpływy chorału gregoriańskiego (widoczne np. w melizmatycznym ukształtowaniu linii melodycznej w głosach chóralnych) oraz chóralnej muzyki renesansu (częste użycie techniki kontrapunktu). We wczesnych utworach chóralnych dominuje stylistyka późnoromantyczna, począwszy od 1921 kompozytor tworzył chóralne dzieła religijne o klarownej fakturze, cechujące się większą prostotą środków i mniejszymi rozmiarami. Wśród dzieł scenicznych Willana wyróżnia się opera Deirdre o tematyce nawiązującej do staroirlandzkich legend; w jej warstwie muzycznej kompozytor wykorzystał technikę leitmotivów. Willan był wybitnym znawcą chorału gregoriańskiego i muzyki Kościoła wschodniego oraz propagatorem wykonań chorału w języku angielskim.

Literatura: G. Bryant Healey Willan. Catalogue, Ottawa 1972, supl. 1982, zawiera bibliografię; F.R.C. Clarke Healey Willan. Life and Music, Toronto 1983.