Vincenet

Vincenet [węsnˊe], Vincinet, Vincentius du Bruecquet, *Hainaut, †ok. 1479 Neapol (?), franko-flamandzki kompozytor i śpiewak. Utożsamiany błędnie z Johannesem Vincenetem (Vincenettim, Vicenotem) z Toul (†1447), duchownym i w latach 1425–29 śpiewakiem w kapeli papieskiej. Być może imię Vinceneta pojawia się wśród muzyków wymienionych w Lettres missives Jeana Molineta. Od ok. 1450–64 Vincenet był śpiewakiem i organistą na dworze książąt Sabaudii, skąd przeniósł się zapewne przed 1466 do Neapolu; przez pewien czas mógł również przebywać we Florencji. Od VIII 1469 do 1479 wspominany jest w księgach rachunkowych hiszpańskiego dworu królewskiego Ferdynanda I w Neapolu jako śpiewak i prawdopodobnie kopista. Będąc klerykiem (bez święceń kapłańskich) w Cambrai posiadał liczne beneficja; musiał z nich zrezygnować w 1470 przed swym ślubem z Vanellą, która po jego śmierci pozostała na królewskim dworze.

Kompozycje religijne Vinceneta zachowały się w rękopisach skompilowanych w latach 1460–80 (głównie Rzym, Modena, Trydent). Kompozytor stosował w nich cantus firmus zaczerpnięty z chorału (msza Eteme oparta na melodii hymnu) lub świecki (w mszy Entrepris suis parafraza melodii rondeau Bartolomea Brollo), różne formy techniki parodiowania – publikowana jako Sine nomine msza Zersundert, prawdopodobnie najstarszy utwór Vinceneta oparta jest na niemieckiej pieśni zachowanej w Glogauer Liederbuch (rkp., Kraków, Biblioteka Jagiellońska, 40098), w mszy O gloriosa polifonicznej wzór stanowią wszystkie 3 głosy motetu pieśniowego Johannesa Touronta. Wszystkie kompozycje świeckie znajdują się w tzw. Chansonnier z Melun (New Haven, Connecticut, Yale University, Beinecke Rare Book and Manuscript Library, ms 91), spisanym w Neapolu ok. 1475. Utrzymane są w typowym dla dworu neapolitańskiego stylu pieśni świeckich, ze swobodnym kontrapunktem i basowym kontratenorem w utworach 4-głosowych. Największą popularność zdobyło rondeau Fortune, znane z kilkunastu innych źródeł. Podobną formę francuskiego rondeau przedstawia Ou doy je. Przypuszcza się, że włoski tekst rondeau Triste, przypominający formę barzelletty (bez volty), jest kontrafakturą.

Literatura: E. vander Straeten La musique aux Pays-Bas avant le XIXe siècle, t. 4, Bruksela 1878, przedr. Hilversum 1965 i Nowy Jork 1969; M. Bukofzer An Unknown Chansonnier of the 15th Century (The Mellon Chansonnier), „The Musical Quarterly” XXVIII, 1942; F. D’Accone The Singers of San Giovanni in Florence during the 15th Century, „Journal of the American Musicological Society” XIV, 1961; M.-T. Bouquet La cappella musicale dei duchi di Savoia dal 1450 al 1500, „Rivista Italiana di Musicologia” III, 1968; M. Schuler Zur Geschichte der Kapelle Papst Martins V, „Archiv für Musikwissenschaft” XXV, 1968; A. Atlas Music at the Aragonese Court of Naples, Cambridge 1985; R. Strohm The Rise of European Music, Cambridge 1993; D. Fallows A Catalogue of Polyphonic Songs, 1415–1480, Oksford 1999; P. Gancarczyk Musica scripta. Kodeksy menzuralne II połowy XV wieku na wschodzie Europy Łacińskiej, Warszawawa 2001.