Vellones, Pierre

Vellones [wel’on] Pierre, właśc. Pierre Rousseau, *29 III 1889, †17VII 1939 Paryż, francuski kompozytor i lekarz. Od 1903 przez kilka lat uczył się prywatnie podstaw kontrapunktu i kompozycji u J.H. Louviera, przyjaciela Ch. Widora. Ulegając woli ojca, ukończył studia medyczne w Paryżu i przez całe życie wykonywał zawód lekarza; należy do pionierów zastosowania elektroterapii (1926); jako kompozytor był autodydaktą. W latach I wojny światowej walczył w 117. pułku piechoty, gdzie pełnił też obowiązki lekarza pomocniczego. W 1914, gdy wraz z linią frontu przemierzał miasto Velosnes nad Mozą w Lotaryngii, urzeczony pięknem okolicznego krajobrazu obrał swój pseudonim artystyczny. W dwudziestoleciu międzywojennym Vellones zyskał znaczącą pozycję w życiu muzycznym Paryża. O jego twórczości z uznaniem wypowiadali się m.in. M. Ravel i I. Strawiński. Był pierwszym kompozytorem francuskim piszącym na fale Martenota (Fantaisie 1930). Spektakularnym sukcesem Vellonesa było wykonanie w 1937 La fête fantastique podczas wystawy światowej w Paryżu – utworu, w którym wykorzystał wiele instrumentów egzotycznych, wypożyczonych z muzeum etnograficznego w Paryżu.

Twórczość Vellonesa wyrasta z tradycji muzyki francuskiej przełomu XIX i XX w., zwłaszcza G. Fauré i M. Ravela. Indywidualny styl kompozytora ukształtował się w połowie lat 20.; Vellones zaczął wówczas eksperymentować, poszukując nowych efektów w zakresie brzmienia (Le cantique des cantiques). Stosował niekonwencjonalne zestawienia obsady instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej ze szczególnym upodobaniem wykorzystywał saksofon, perkusję i fale Martenota. W jego muzyce widoczne są inspiracje jazzem, folklorem hiszpańskim oraz kulturą orientalną – zwłaszcza sztuką Tybetu, której poświęcił też wiele artykułów. Szczególną popularność zdobyły pieśni Vellonesa i utwory na małe zespoły instrumentalne, natomiast z jego dzieł scenicznych żadne nie zostało wystawione.

Literatura: S. Vellones Pierre Vellones. Vingt années d’une vie musicale parisienne, Paryż 1981.