Thibaut, Jean-Baptiste

Thibaut [tibˊo] Jean-Baptiste, *5 X 1872 Saint-Étienne (départ. Loire), †7 IV 1938 Lorgues (départ. Var), francuski muzykolog i badacz muzyki bizantyjskiej. Uczył się w Grenoble, w 1891 wstąpił do zgromadzenia asumpcjonistów, później wyjechał do Konstantynopola, gdzie w 1900 otrzymał święcenia kapłańskie; tamże został członkiem rosyjskiego instytutu archeologicznego. Zajmował się badaniem religijnej muzyki bizantyjskiej i odbywał podróże naukowe do Jerozolimy i licznych miast tureckich, bułgarskich i rosyjskich ( w latach 1908–11 przebywał w Odessie, a l911–14 w Petersburgu). Podczas I wojny światowej służył w armii francuskiej jako kapelan i sanitariusz, w 1920 wyjechał ponownie do Turcji, a po obaleniu imperium osmańskiego i zwycięstwie kemalistów w wojnie grecko-tureckiej osiadł w 1922 na stałe we Francji, poświęcając się całkowicie pracy naukowej.

Thibaut był jednym z pierwszych badaczy muzyki bizantyjskiej. Prowadzone przez niego prace, oparte na solidnych studiach nad źródłami bizantyjskiej muzyki religijnej, otworzyły nowe drogi przed nauką o kulturze muzycznej Bizancjum i stały się podstawą nowoczesnej bizantynistyki. Szczególne znaczenie mają prace Thibauta dotyczące dawnej bizantyjskiej notacji muzycznej, którą uważał za prototyp neum łacińskich. Ustalił chronologię notacji bizantyjskiej i w jej dziejach wydzielił 3 etapy: notacja konstantynopolitańska (zwana też wczesno- lub paleobizantyjską), jerozolimska (zwana środkowobizantyjską) i system notacyjny utworzony przez Kukuzelesa. Thibaut zajmował się również systematyką neumatycznych znaków muzycznych i wyróżnił typy neum bizantyjskich. Jego prace źródłoznawcze, katalogi i edycje źródeł muzycznych oraz publikacje bizantyjskich traktatów teoretycznych stanowią do naszych czasów podstawę badań z tego zakresu.

Literatura: E. Wellesz A History of Byzantine Music and Hymnography, Oksford 1949, 2. wyd. poszerz. 1961 (zawiera spis prac Thibauta).