Tarczyński, Kazimierz Jan

Tarczyński Kazimierz Jan, *4 III 1802 Wieleń (k. Uniejowa, obecnie pow. turecki), †22 IX 1873 Łowicz, polski budowniczy fortepianów. W latach 1816–19 uczeń Szkoły Elementarnej w Uniejowie, od 1820 uczył się budownictwa fortepianów, następnie był czeladnikiem (wyzwolony w 1825) w Warszawie, m.in. w latach 1823–25 u J. Długosza, u którego pracował przy wykańczaniu mechanizmów fortepianów i mechanizmu eolipantalionu (wynalazku Długosza), oraz u K. Malanowskiego, potem 2 lata u T. Maxa. Jako biegły pianista otrzymał od Chopina w darze 2 kompozycje na eolipantalion (zaginione). Od 1827 (1833?) prowadził własną pracownię w Łęczycy, od 1838 pracownię i skład w Płocku (zlicytowany za niespłacone pożyczki w 1857), następnie notowany jako stroiciel i korektor fortepianów w Płocku, od 1858 w Radomiu, w 1861 w Bodzanowie, od 1862 w Łowiczu, od 1867 we Włocławku. W 1856 otrzymał list pochwalny A. Kątskiego. Zbudował łącznie ok. 70-80 instrumentów. Jego fortepiany zachowały się w zbiorach m.in. Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu i Muzeum Narodowego w Łowiczu. Kazimierz Tarczyński zajmował się też aktywnie archeologią, numizmatyką (ok. 1871 sprzedał swój zbiór monet T. Rewolińskiemu z Radomia) i historią dzwonów (m.in. opisał dzwony 253 kościołów, w tym 25 z diecezji płockiej, wykonał 29 tablic — kopii napisów, dat, rysunków; jego rękopis pt. Historia dzwonów znajduje się w zbiorach UJ), które to zamiłowania przekazał wraz z obszerną kolekcją „starożytności” swoim 18 dzieciom. Spośród nich budownictwem fortepianów zajmował się Szczepan (ok. 1826–1890) oraz Władysław Paulin.

Literatura: B. Vogel Instrumenty muzyczne w kulturze Królestwa Polskiego, Kraków 1980; B. Vogel Jeszcze raz o dwóch nieznanych kompozycjach Chopina na eolipantalion, „Rocznik Chopinowski” 1985 XVII, 1987; W. Warchałowski Władysław Tarczyński i jego idea muzeum w Łowiczu, Łowicz 1988; L.K. Paszkowski Tarczyński Stanisław Victor de (1882–1952), w: Australian Dictionary of Biography, t. 12, Melbourne 1990; B. Vogel Fortepian polski, «Historia Muzyki Polskiej» X, Warszawa 1995.